Köyler boşaldı.
Başta tarım ve hayvancılık olmak üzere, beden gücüne dayalı alanlarda üretim durma noktasına geldi.

Köyde genç nüfus kalmadı, çocuk kalmadı.
Köylerdeki okulların öğrenci sayısı düştüğünden bir çoğunda sınıflar birleştirildi.

Yıllar önce dağ köylerinde yaşanan göç, son on yılda ova köylerine de sıçradı.
Ova köyleri de göçe durdu, kurudu.

Köylerde tandır ekmeği yok.
Köylerde süt, yumurta, kümes hayvanı yok.
Köyde oturanlar bile hergün şehirde, gündüzleri köyde kimse yok...

Köyler boşaldı, peki ama neden?
Farklı bir pencereden bakalım:

Köyde yaşayan kadınlar, sabah ezanıyla birlikte kalkar:
Hayvan sağar, sürüye katardı.
Hamur yapar, tandır yakar, ekmek pişirirdi.
Evi toplar, kahvaltı kurar, çamaşır yıkar, öğle yemeğine hazırlık yapardı.
Öğle vakti küçük baş hayvanları sağar, tarlada çalışanlara yemek götürür, dönüşte kümes hayvanlarını beslerdi.
Çoğu zaman tarladaki çalışmaya da katılırdı.

Akşama;
Yemek hazırlığı, hayvan sağımı, peynir ve yağ çeşitleri üretimi, sorfra kurma, yatak kurma, çocuk bakma, yaşlı bakma, bulaşık, ara işler... derken gece yaralanır, bitkin düştüğü yerde sabaha aynı işler için bir daha uyanırdı.

Bunca ağır yüke rağmen köydeki kadınların;
Sosyal hayatları yoktu, cüzdanları yoktu, tatilleri yoktu, emeklilikleri yoktu, haklarını teslim edenleri yoktu...

Bu ağır yükün altında ne yapabilirdi kadınlar?
Kimine göre 'sinsi', bana göre haklı bir devrim yaptılar.
Hem de sessiz bir devrim:

Yatırımlara müdahale edip şehre taşıdılar, peşinde kendileri taşındılar.

Kız çocuğunu kocaya verirken, şehirde oturma şartı koştular.
Erkek çocuklarını evlendirirken şehirde ayrı ev sözü verdiler.
Çocuklarının peşinde şehre kendileri taşındılar.

Şehirdeki akrabaları rol model olarak çocuklarına gösterdiler, okumayan çocuklarını şehre yönlendirdiler, 'çocuklar için' deyip peşinde kendileri şehre yöneldiler.

Bana hak verir misiniz, bilmiyorum?
Bana göre, son on yılda köyleri boşaltanlar kadınlar oldu, hem de sessiz bir devrim ile...

Ama iyi mi yaptılar?
Bence, ayrı bir araştırma konusu...