Dünyanın dört bir yanından gelen bilim insanları, modern beslenme alışkanlıklarında giderek daha fazla yer alan aşırı işlenmiş gıdaların insan sağlığı üzerindeki etkilerine ilişkin dikkat çekici sonuçlara ulaştı. The Lancet dergisinde yayımlanan üç makalelik bilimsel seri, bu gıdaların yalnızca kilo artışı ya da yetersiz beslenmeye değil, aynı zamanda vücuttaki tüm organ sistemlerine zarar veren geniş kapsamlı sağlık sorunlarına yol açtığını ortaya koydu.
Araştırmaya 43 farklı uzmandan oluşan uluslararası bir bilim kurulu katkı sundu. Elde edilen bulgular, dünya genelinde insanların giderek daha fazla aşırı işlenmiş gıdalara yöneldiğini, bu ürünlerin büyük ölçüde taze gıdaların yerini almaya başladığını ve bu durumun kronik hastalıklar açısından ciddi risk yarattığını gösteriyor. Bilim insanları, 100’den fazla uzun vadeli araştırmanın sonuçlarını inceleyerek, bu ürünlerin sağlık üzerindeki olumsuz etkilerini çeşitli boyutlarıyla değerlendirdi.
Aşırı işlenmiş gıdaların sadece kalori fazlalığıyla değil, aynı zamanda davranışsal ve biyolojik mekanizmalar üzerinden fazla yemeyi tetiklediği, gerçek besin içeriğini azalttığı ve kişiyi zararlı kimyasal bileşenler ile katkı maddelerine maruz bıraktığı belirlendi.
Serinin yazarlarından biri olan Sao Paulo Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Carlos Monteiro, The Guardian’a yaptığı açıklamada, araştırmanın ciddiyetine dikkat çekti. Monteiro,
“Bulgular, insanların bu tür gıdaları tüketmeye biyolojik olarak uyum sağlamadığını güçlü biçimde gösteriyor.” ifadelerini kullanarak, acil önlemler alınmasının zorunlu olduğunu belirtti.
Monteiro, aşırı işlenmiş gıdaların son yıllarda dünya genelinde yaygınlaşmasının tesadüf olmadığını, büyük küresel şirketler tarafından yürütülen pazarlama stratejilerinin bu ürünleri geleneksel yemeklerin yerine geçirdiğini vurguladı. Serinin ikinci makalesinde, bu ürünlerin tüketimini sınırlandırmaya yönelik yeni politika önerilerine yer verildi. Son makalede ise aşırı işlenmiş gıdaların yaygın tüketiminin bireysel tercihlerin değil, küresel gıda endüstrisinin yönlendirmeleri sonucunda meydana geldiği ifade edildi.
Araştırmanın diğer yazarlarından North Carolina Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Barry Popkin ise, aşırı işlenmiş gıdalarda bulunan zararlı bileşenler konusunda tüketicilerin çok daha açık şekilde bilgilendirilmesi gerektiğini söyledi. Popkin,
“Aşırı doymuş yağ, şeker ve tuzun yanı sıra işlenmiş gıdalara özgü bileşenlerin de paketlerin ön yüzünde açıkça belirtilmesini talep ediyoruz.” dedi.
Bilim insanları, elde edilen bulgular ışığında aşırı işlenmiş gıdaların halk sağlığı açısından sigara kadar ciddi bir tehdit oluşturabileceğini belirtiyor. Uzmanlara göre bu gıdaların tüketiminin azaltılması için hem bireysel farkındalık hem de uluslararası düzeyde politika geliştirilmesi büyük önem taşıyor.
