Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Türkiye’nin değişen demografik yapısını, aile kurumunun dönüşümünü ve genç nüfusu güçlendirmeye yönelik politikaları değerlendirdiği konuşmasında Aile ve Gençlik Fonu’nun kapsamını genişlettiklerini açıkladı. Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) tarafından İstanbul’da düzenlenen “Sosyal Panorama 2025: Türkiye’de Değişen Nüfus ve Ailenin Geleceği” başlıklı sempozyuma katılan Yılmaz, hem mevcut nüfus projeksiyonlarını hem de sosyal politika alanındaki yeni adımları ayrıntılarıyla anlattı.
Yılmaz, tanıtımı yapılan “Sosyal Panorama 2025: Nüfus ve Aile” kitabının önemine değinerek, çalışmanın Türkiye’nin demografik eğilimlerini bütüncül biçimde ele alması sayesinde politika üretim süreçlerine güç kattığını söyledi. Türkiye’nin güçlü ve dinamik bir nüfus yapısına sahip olmasının yalnızca bir demografik veri olmadığını, aynı zamanda ülkenin geleceği açısından stratejik bir alan oluşturduğunu belirtti.
Geçmişten bugüne nüfus politikalarının değişim seyrine değinen Yılmaz, 1960’lardan itibaren yürütülen nüfusu azaltıcı yaklaşımların etkilerinin bugün daha net görüldüğünü ifade etti. Bu kapsamda, Türkiye’nin son yıllarda karşı karşıya kaldığı doğurganlık hızındaki düşüşe dikkat çekerek şöyle konuştu:
"Bazı Avrupa ülkelerinden de daha geriye gitmiş durumdayız. Burada kritik bir eşik var, doğurganlık hızı 2,1 olursa nüfus durağan kalıyor, değişmiyor. Bu eşik aşılmadığında belirli bir süre sonra nüfus azalmaya başlıyor. Eğer bu oranı yeniden 2,1’in üzerine taşıyamazsak, maalesef bir süre sonra nüfusumuz gerilemeye başlayacak."
Yılmaz, Türkiye’nin yaşlanma hızının arttığını belirtti ve 2000 yılında 24,8 olan ortalama yaşın 2024’te 34,4’e yükseldiğini vurguladı. Bu değişimin Türkiye’yi yaşlı nüfus oranı bakımından daha üst kategorilere taşıdığını, mevcut eğilimlerin sürmesi hâlinde 20 yıl sonra genç nüfusun toplam nüfusa oranının yüzde 10 seviyesine düşmesinin beklendiğini söyledi.
Konuşmasının önemli bölümlerinden biri de Türkiye’nin ekonomik geleceği ve nüfus politikaları arasındaki ilişkiye ayrıldı. Yılmaz, Türkiye’nin üst-orta gelir grubundan yüksek gelirli ülke kategorisine geçebilmesi için demografik fırsat penceresini kaybetmemesi gerektiğini vurgulayarak şunları ekledi:
“23 yılda ekonomide alt orta gelir grubundan üst-orta gelir grubuna çıktık. Şimdi yüksek gelirli ülkeler ligine geçmenin eşiğindeyiz. Bunu başarabilmek için demografik fırsatı kaçırmamamız gerekiyor.”
Evlilik yaşının yükselmesine, doğurganlık hızındaki düşüşe ve aile yapısındaki değişimlere değinen Yılmaz, devlet olarak evliliklerin kolaylaşması ve ailelerin güçlendirilmesi için yeni destekleri devreye aldıklarını hatırlattı. Bu kapsamda Aile ve Gençlik Fonu’nun kapsamını genişlettiklerini belirtirken şunları söyledi:
"Fon kanalıyla gelecek nesiller adına evliliklere destek sunuyoruz. Yeni evlenen çiftlere 150 bin lira faizsiz, iki yıl geri ödemesiz kredi veriyoruz. Ocak ayından itibaren de buradaki desteklerimizi artırıyoruz. 18-25 yaş aralığında olanlara 250 bin liraya çıkaracağız, 26-29 yaş aralığında olanlara da 200 bin liraya çıkaracağız."
Yılmaz, doğum oranlarını desteklemek amacıyla hayata geçirilen yeni uygulamalardan da söz ederek ilk doğumda tek seferlik 5 bin lira, ikinci çocuk için 5 yaşına kadar aylık 1500 lira, üçüncü çocuk için ise yine 5 yaşına kadar aylık 5 bin lira destek verdiklerini hatırlattı.
Sosyalleşme kültüründe yaşanan değişime de değinen Yılmaz, sosyal medyanın özellikle gençler ve çocuklar üzerinde oluşturduğu risklere dikkat çekti. Sosyal medyanın artık arkadaşlık ve sosyalleşme alanına dönüştüğünü ancak aynı zamanda siber zorbalık ve mahremiyet sorunlarını beraberinde getirdiğini belirtti. Bu alanda yaş sınırlaması da dahil olmak üzere yeni düzenlemelerin gündemde olduğunu vurguladı.
Göç meselesi, tersine beyin göçü, dijitalleşme, hane halkı büyüklüğünün değişimi ve sosyal konut projeleri gibi başlıklar da Yılmaz’ın konuşmasında ele aldığı konular arasında yer aldı.
