Azerbaycan’ın Karabağ bölgesinde, Ağdam kentinde bulunan tarihi Cuma Mescidi, işgalin sona ermesinden yıllar sonra yeniden ibadete açıldı. 1992 yılında Ermeni güçleri tarafından işgal edilen bölgede cami ağır tahribata uğramış, minareleri uzun yıllar boyunca “gözlem kulesi” olarak kullanılmıştı.
Azerbaycan ordusunun 2020’de Karabağ’ı işgalden kurtarmasının ardından başlatılan restorasyon süreci tamamlandı. 157 yıllık Cuma Mescidi, tarihi dokusu korunarak yeniden ayağa kaldırıldı ve kapılarını hem ibadete hem de ziyarete açtı.
Ağdam Ulu Cami olarak da bilinen yapı, Azerbaycanlı mimar Kerbelayı Sefihan Karabaği tarafından 1868 yılında inşa edildi. Taş, tuğla ve geleneksel Karabağ mimarisinin birleşimiyle yapılan cami, bölgenin simge yapılarından biri olarak kabul ediliyor.
Ziyaretçilere rehberlik eden Eldar Kerimov, Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada caminin tarihçesini anlattı:
“Cami 1868 yılında Kerbelayı Sefihan Karabaği tarafından yapılmıştır. 1992-1993 yıllarında bölgemiz ve camimiz işgal edildi. 2020 yılında ise şanlı ordumuz Karabağ ve Ağdam’ı kurtardı. 2020’den sonra mescidimiz restore edildi.”
Kerimov, camide sergilenen özel eşyalar hakkında da bilgi vererek, tarihi bir detayı paylaştı:
“Bu taş parçası işgal zamanında Haydar Aliyev’e takdim edilmişti. Haydar Aliyev, bu taşı yıllarca sakladı ve ‘Bir gün bu taş yeniden camisine dönecek’ diyerek söz verdi. Bölge kurtarıldıktan sonra Sayın Cumhurbaşkanımızın sayesinde bu taş tekrar bu mescide getirilmiştir.”
Caminin içerisinde ayrıca Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve eşi Mihriban Aliyeva tarafından Kabe’den getirilen Kur’an-ı Kerim de sergileniyor. Kerimov, “Kur’an-ı Kerim, Sayın Cumhurbaşkanımız İlham Aliyev ve eşi Mihriban Hanım tarafından Kabe’den getirilip mescide takdim edilmiştir.” dedi.
Restorasyon çalışmaları sırasında caminin taş işçiliği, mihrap süslemeleri ve minare detayları orijinal haline uygun olarak yeniden inşa edildi. Bölge halkı, caminin yeniden açılmasını büyük bir sevinçle karşıladı.
Ağdam halkı için sadece bir ibadethane değil, aynı zamanda özgürlüğün ve direnişin sembolü olan Cuma Mescidi, işgalin sona ermesinden beş yıl sonra yeniden ezan sesleriyle yankılanıyor. 33 yıl aradan sonra minarelerden yükselen ezan, Karabağ’ın yeniden dirilişinin sembolü haline geldi.
Bugün cami, hem yerli halk hem de ülkenin dört bir yanından gelen ziyaretçiler için kutsal bir buluşma noktası haline geldi. Karabağ’ın tarihi yeniden canlanırken, Cuma Mescidi’nin kapıları artık huzur, dua ve özgürlükle açık.
