Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde yer alan ve “doğunun incisi” olarak anılan İshak Paşa Sarayı, mimari zenginliği, tarihi atmosferi ve dönemin ileri teknolojisini yansıtan özellikleriyle yerli ve yabancı ziyaretçilerin ilgisini çekmeye devam ediyor.
UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde bulunan sarayın en çok merak edilen bölümlerinden biri ise ısıtma sistemiyle dikkat çeken hamam bölümü oluyor. Tarihin ilk kaloriferli sarayı olarak bilinen İshak Paşa Sarayı, Osmanlı ve Selçuklu mimarisinin izlerini bir arada taşıyor. Sarayın hamam kısmı ise dönemin mühendislik anlayışını yansıtan detaylarıyla öne çıkıyor.
Sarayın mutfak bölümünden harem koridoruna doğru uzanan geçidin sağ tarafında yer alan hamam, soyunmalık, yıkanmalık ve külhan (ısıtma) bölümleriyle klasik Türk hamam mimarisine uygun biçimde tasarlanmış. Soyunmalık kısmında sekizgen plan dikkat çekerken, köşelerdeki yarım yuvarlak sütunlar ve duvarlardaki sivri kemerli nişler estetik bir görünüm oluşturuyor. Bu nişlerin içerisinde yıkanma kurnalarının bulunduğu, aynı zamanda ısıtma sisteminin bu bölümlerle bağlantılı olduğu biliniyor.
Hamamın kubbeli üst örtüsünün bir kısmı zamanla çökmüş olsa da, kesme taş işçiliği ve mimari bütünlüğü hâlâ ilk günkü ihtişamını koruyor. Hamamın ısıtma bölümü olan külhan kısmı, sarayın genel ısıtma sistemine bağlı olup, sıcak hava kanalları aracılığıyla odalara da ısı aktarımı sağlanmış. Saray, özellikle sonbahar aylarında ziyaretçi akınına uğruyor. Ziyaretçiler, hem mimariden hem de kullanılan ileri mühendislik tekniklerinden etkileniyor.
Şehir dışından gelerek İshak Paşa Sarayı’nı ziyaret eden Dilara Güven, sarayın kendisinde derin bir etki bıraktığını belirterek şunları söyledi:
“Doğubayazıt’a ilk kez geldim. Sarayın her köşesi ayrı bir hayranlık uyandırıyor. Özellikle hamam bölümü dikkatimi çekti. Dönemine göre kalorifer sistemiyle birlikte düşünülünce, buranın sadece mimari değil, teknik açıdan da olağanüstü bir yapı olduğunu görüyoruz.”
