Yukihiro Omura kimdir, neden vefat etti?

Türkiye ile Japonya arasındaki kültürel ve bilimsel ilişkilerin mimarlarından, Anadolu’nun tarih öncesi dönemlerine ışık tutan önemli bir arkeolog olan Dr. Yukihiro (Sachihiro) Omura, 20 Mayıs 2025 tarihinde 77 yaşında hayatını kaybetti. Omura'nın Kırşehir’de yaşamını yitirdiği bildirildi. Ölüm nedeni hakkında resmi bir açıklama yapılmasa da uzun süredir devam eden bir hastalık nedeniyle vefat ettiği düşünülüyor.

Dr. Omura’nın kaybı, yalnızca arkeoloji ve akademi çevrelerinde değil; siyaset, diplomasi ve kültür alanlarında da büyük üzüntüyle karşılandı. Türkiye Cumhuriyeti Liyakat Nişanı sahibi olan Omura’nın çalışmaları, Anadolu’nun tarihine ve Japonya ile Türkiye arasındaki ilişkilerin gelişimine derin katkılar sağladı.

Yukihiro Omura kimdir?

1948 yılında Japonya’nın Iwate bölgesinde doğan Dr. Omura, Waseda Üniversitesi'nde Batı Tarihi eğitimi aldıktan sonra, Türkiye Cumhuriyeti hükümetinin bursuyla Ankara Üniversitesi’nde Hititoloji alanında doktora yaptı. Türkiye’ye ilk olarak 1972 yılında gelen Omura, yaklaşık 40 yıl boyunca Anadolu topraklarında kazı çalışmaları yürüttü.

Dr. Omura’nın en büyük ve kalıcı katkılarından biri, Kırşehir'in Kaman ilçesindeki Kalehöyük kazıları oldu. 1985’te başlayan bu çalışmalar, Anadolu’nun tarih öncesi dönemlerini aydınlatan buluntularla dünya arkeolojisinde yankı uyandırdı. Özellikle M.Ö. 3. binyıla ait demir cürufu ve topları gibi materyaller, demir üretiminin başlangıcı hakkında önemli bilgiler sundu. Bu veriler, Anadolu’nun “karanlık çağ” ve “demir çağı”nın yeniden yorumlanmasına zemin hazırladı.

Kültepe, Karahöyük ve Büklükale gibi yerleşimlerde de kazı projelerine liderlik eden Omura, Hitit ve Asur dönemlerine ait ticaret ve kültürel yapılar hakkında derinlemesine analizler yaptı.

Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü’nün Kurucusu

Dr. Omura'nın bilimsel mirasının önemli bir parçası da, 1998 yılında kurulan Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü oldu. Bu kurum, hem bilimsel işbirliğinin hem de Japon-Türk dostluğunun bir sembolü haline geldi. Dr. Omura, enstitünün kurucu başkanı olarak, sadece kazılarla değil aynı zamanda genç arkeologların yetişmesine verdiği destekle de hatırlanıyor.

Çeşitli uluslararası üniversitelerle ortak projeler yürüten Omura, hem akademik hem de kültürel diplomasi alanında örnek bir figür olarak kabul ediliyordu. Kaleme aldığı “Demiri Yaratan İmparatorluk” ve “Anadolu Kazı Günlükleri” gibi eserleri, Anadolu'nun geçmişine dair bilgi birikimini geniş kitlelere ulaştırdı.

Dr. Yukihiro Omura'nın ardından, arkeoloji dünyası sadece değerli bir bilim insanını değil; aynı zamanda iki halk arasında köprü kuran bir gönül elçisini kaybetti. Onun yürüttüğü çalışmalar ve kazılardan çıkan her toprak tanesi, hem geçmişe hem geleceğe ışık tuttu.