Yerli Malı Tebliği'nde yeni düzenleme

Tebliğ, yerli malı belgesi almak isteyen ürünlerin yerli katkı oranlarının belirlenmesi ve belgelenmesine ilişkin usul ve esasları düzenliyor. Ayrıca, kamu ihaleleri ve Bakanlığın yerli ürünlere dair düzenlemelerini kapsıyor.

Önceki düzenleme, yalnızca sanayi ürünlerinin yerli malı olarak kabul edilme kriterlerini içerirken, yeni düzenleme yazılım ürünlerini de kapsam içine aldı.

Yazılım Ürünleri İçin Yerli Malı Şartları

Yeni düzenlemeye göre, bir yazılım ürününün yerli malı olarak kabul edilmesi için yerli katkı oranının en az %51 olması gerekecek. Ayrıca, söz konusu yazılım ürününe, Bakanlık tarafından verilen Teknolojik Ürün Belgesi şartı getirildi.

Sanayi ürünleri açısından ise, ürünün yerli malı belgesi alabilmesi için girdilerde en az %51 yerli katkı oranına sahip olması gerekecek. Girdi, başvuru sahibi tarafından üretilmişse ek bir belge aranmayacak, ancak başka bir üreticiden temin edilmesi halinde yerli malı belgesi zorunlu tutulacak.

Gıda, Tarım ve Hayvansal Ürünler İçin Yeni Kriterler

Tebliğde, gıda, tarım ve hayvansal ürünlerin yerli malı olarak kabul edilmesine yönelik düzenlemeler de yer aldı. Bu kapsamda:

• Kapalı Ortamda Bitkisel Üretim Kayıt Sistemi Yönetmeliği kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından belgelendirilen ürünler yerli malı sayılacak.
• Orman Genel Müdürlüğü fidanlıklarında veya özel fidanlıklarda üretilen tohumlukların, yetkili birim tarafından kayıt altına alınması ve orman bitki pasaportuna sahip olması gerekecek.
• Hayvansal ürünlerde ise, ürünün Tarım ve Orman Bakanlığı kayıt sistemine kayıtlı, Türkiye’de doğmuş veya yetiştirilmiş hayvanlardan elde edilmesi şartı aranacak.

Ürünlerin tamamen Türkiye sınırları içinde üretilmesi, yetiştirilmesi ya da ekonomik anlamda en önemli işçilik süreçlerinin Türkiye’de yapılmış olması da yerli malı kabul kriterleri arasında bulunuyor. Ayrıca, maden ve madencilik ürünlerinin yerli sayılabilmesi için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı veya yetkili kurumlarca ruhsatlandırılmış işletmeler tarafından Türkiye’de çıkarılması gerekiyor.

Yerli Katkı Oranı ve Belge Sınıfları

Yeni tebliğde yerli katkı oranının hesaplanma yöntemi de netleştirildi. Bu oranlara göre ürünler sınıflandırılarak belgelendirilecek:

• %91-100 arası A sınıfı,
• %81-90 arası B sınıfı,
• %71-80 arası C sınıfı,
• %61-70 arası D sınıfı,
• %51-60 arası ise E sınıfı olarak belgelendirilecek.

Başvuru Süreci

Yerli malı belgesi almak isteyen üreticiler, üretim süreçlerini detaylıca belgeleyerek yerli katkı oranı hesap cetveli hazırlayacak. Bu cetvel, mali uzmanlar tarafından kontrol edilip onaylandıktan sonra ilgili oda veya borsalara sunulacak. Başvurular, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) veya Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) tarafından kurulan çevrimiçi sistem üzerinden, e-Devlet kapısı aracılığıyla yapılacak.

Geçiş Süreci ve Yürürlük Tarihi

Tebliğ, 1 Ocak 2026 tarihinde yürürlüğe girecek. Bu tarihten önce düzenlenen yerli malı belgeleri, geçerlilik süresinin sonuna kadar kullanılabilecek. Ancak, daha önce "eksper" olarak atanmış kişilerin yetkisi, yeni düzenleme yürürlüğe girdiğinde sona erecek.

Ayrıca, 13 Eylül 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Yerli Malı Tebliği (SGM 2014/35), yeni tebliğle birlikte yürürlükten kaldırıldı.