Yazılım hatası küresel havacılığı sarstı
Airbus'ın, yoğun güneş radyasyonunun A320 ailesindeki uçuş kontrol verilerini bozabileceğini açıklaması üzerine dünya genelinde binlerce uçak acil yazılım güncellemesi için hizmet dışı bırakıldı.
Avrupalı uçak üreticisi Airbus, A320 ailesinde tespit edilen kritik bir güvenlik açığının ardından dünya genelinde binlerce uçağın acilen hizmetten çekildiğini duyurdu. Şirketin açıklamasına göre, yüksek irtifalarda güneşten yayılan yoğun radyasyonun uçuş kontrol verilerinde bozulmalara yol açabileceği anlaşıldı. Airbus’ın bu tespiti, ekim ayında ABD–Meksika hattında uçan bir JetBlue Airways uçağının ani irtifa kaybı yaşaması sonrasında başlatılan teknik inceleme ile ortaya çıktı.
JetBlue uçağının yaşadığı olayda en az 15 yolcunun yaralanması üzerine Florida’ya acil iniş yapılmıştı. Yapılan analizler, uçak içi bilgisayarlardan birinin yazılımında oluşan hassasiyetin, güneş kaynaklı radyasyonla birleştiğinde uçuş verilerinin yanlış işlemeye başladığını gösterdi.
Avrupa Birliği Havacılık Emniyeti Ajansı EASA, söz konusu riskin ortadan kaldırılması için A320 ailesi kapsamında acil bir “Uçuşa Elverişlilik Direktifi” yayımladı. EASA, uçakların yeniden yolcu taşıyabilmesi için yazılım güncellemelerinin zorunlu olduğunu belirtti. Bunun ardından dünya genelindeki havacılık otoriteleri de benzer talimatlar vererek A320 uçaklarının yazılım güncellenmeden uçuş yapmasını yasakladı.
Hindistan'ın sivil havacılık kurumu, ülkede kullanılan 338 Airbus uçağının bu sorundan etkilendiğini açıkladı. American Airlines, yaklaşık 340 uçağının geri çağırma kapsamında olduğunu belirtirken, Güney Kore merkezli Asiana Airlines yalnızca 17 uçağının etkilendiğini bildirdi. Çok sayıda ülkede havacılık düzenleyicileri, seferlerde aksamalar yaşanabileceği konusunda yolculara uyarılarda bulundu.
Japonya’nın en büyük havayolu şirketi, gün içinde toplam 95 uçuşu iptal ederek 13 bin 500 yolcuyu etkileyen bir karar almak zorunda kaldı. Havayollarına göre iptallerin birkaç gün boyunca devam etmesi bekleniyor.
Dünyanın en çok satılan tek koridorlu uçak serisi olan A320 ailesinin yanı sıra A318, A319 ve A321 modellerinin de aynı güvenlik açığından etkilendiği bildiriliyor. Dünya çapında 11 bin 300 tek koridorlu Airbus uçağının hizmette olduğu göz önüne alındığında, güncelleme ihtiyacının 6 bin civarında uçağı kapsadığı tahmin ediliyor. Bu rakam, Airbus’ın 55 yıllık tarihinde en büyük geri çağırma operasyonlarından biri olarak değerlendiriliyor.
Fly-by-wire kontrol sistemine sahip A320 ailesinde pilot komutlarını elektronik sinyallere dönüştüren uçuş bilgisayarları kritik önem taşıyor. Airbus, yaklaşık 5 bin 100 uçağın kokpit yazılımının üç saatlik bir işlemle güncellenebileceğini, ancak bin civarında daha eski model uçağın donanım değişimine ihtiyaç duyduğunu belirtiyor. Bu işlemin ne kadar süreceği ise netlik kazanmış değil.
Analiz şirketi Cirium’un verilerine göre, Avrupa’da 2 bin 586 aktif Airbus uçağı yazılım güncellemesine ihtiyaç duyuyor. Havayolları bu süreçte programlarını yeniden düzenlemek zorunda kalırken, yolcular da küresel ölçekte ciddi aksamalarla karşı karşıya kalıyor.
Bakmadan Geçme
