Çocuk yetiştirmek çok yönlü gelişim gerektiren bir süreçtir. Hem babanın hem de annenin üzerine düşen sorumluluklar vardır. İş birliği ile yürütülmesi gerekilen bu süreç hem çocuk hem de ebeveynler için kritik birçok noktaya sahiptir. Dengeli ve istikrarlı davranmak hem sürecin hem de aile içi iletişimin sağlıklı olması için şarttır. Ebeveynlik, hayatın en özel ve en zor yolculuklarından biridir. Çocuğun temel ihtiyaçlarınıkarşılamak, harçlık vermek ya da eğitim almasını sağlamakyeterli değildir. Çocuğun kalbine dokunup sevdiğini göstermek, yanında olduğunu hem davranışlarla hem sözlerle çocuğa hissettirmek, özgüvenini ve özsaygısını desteklemek ve bir birey olarak yetiştirmek çok önemlidir.
İşte bu noktada sağlıklı iletişim devreye girer. İletişimi güçlü olan çocuk, özgüvenli, mutlu ve sorumluluk sahibi bireyler olarak yetişir. Peki bu iletişimin altın kuralları nelerdir?
1. Dinlemeyi Bilmek
Çocuk konuşurken ebeveynler çocuğa odaklanmalı, anlattıklarının değerli olduğu hissettirilmelidir. Televizyona ya da telefona bakarken geçiştirilmiş cevaplar çocuğu değersiz hissettirir. Dinlemek sadece kulak vermek değil, gerçekten anlayarak cevap vermektir. Bu kimine göre basit ya da abartı bir davranış olarak görünse de çocuğun dünyasında çok büyük fark yaratır.
2. Göz Teması Kurmak
Göz teması, sözlerden daha büyük bir etkiye sahiptir. Çocuğa “Yanındayım ve benim için önemlisin demenin. Seni dinliyorum.” Mesajını net ve doğru bir şekilde verir. Bu ayrıntı ise çocukta güven duygusunu pekiştirir.
3. Sabırlı Olmak
Çocuklar yetişkinler kadar hızlı konuşup, kendini kolay ifade edemez. Onun sözünü kesmeden, sabırla dinlemek çok önemlidir. Bu yaklaşım, kendine olan güvenini artırır. Olaylar karşısında sabır göstererek çözümler üretmesini sağlar.
4. Yargılamadan Dinlemek
“Sen zaten hep böylesin” ya da “Bu çok saçma” gibi ifadeler çocuğun içine kapanmasına yol açar. Kendini açmanın doğru olmadığını öğrenir ve duygu düşüncelerini paylaşmaktan kaçınır. Oysa ki her çocuğun farklı bir bakış açısı ve iç dünyası vardır. Onu anlamaya çalışmak, değer gördüğünü hissettirir.
5. Net ve Açık Mesajlar Vermek
Çocuğa yapması gerekeni direkt söylemek gerekir. Basit ve hedef gösteren mesajlar çocuğu doğru yönlendirir. Çocuklar somut ve net mesajlarla daha kolay yön bulurlar.
6. Duygulara Saygı Duymak
Bir çocuk ağladığında “Ağlaman çok saçma!” demek yerine “seni anlıyorum, yanındayım.” demek, onun duygusunu kabul ettiğinizi gösterir. Bu tutum, duygusal zekâsını geliştiren en önemli adımdır. Çocuk bu tutum karşısında duygularından kaçmaması gerektiğini öğrenir.
7. Olumlu Dil Kullanmak
Yapmaması gerekenleri söylemek yerine yapması gerekenleri söylemek daha doğrudur. “Yaramazlık yapma” demek yerine “kurallarımızı uygular mısın?” demek çok daha anlaşılırdır.Olumlu dil, çocuğun ruhunu besler.
8. Örnek Olmak
Çocuğunuza “Bağırma” deyip her fırsatta yüksek sesle konuşuyorsanız, söyledikleriniz etkisiz kalır. Çocuklarduyduklarını değil gördüklerini yapar, Ebeveynin davranışları, en güçlü eğitim aracıdır. Unutulmamalıdır ki çocuklar ailedeki aynadır. Ne görürse onu yansıtıp, davranışlarına döker.
9. Ortak Zaman Yaratmak
Birlikte geçirilen zaman, iletişimin temel yapıtaşıdır. Yalnızca yemek yemek değil, oyun oynamak, yürüyüş yapmak, hatta birlikte sessizce resim çizmek bile aile bağlarını güçlendirir. Bu anlar, aidiyet duygusunu geliştirir.
10. Koşulsuz Sevgi Göstermek
Çocuk sadece başarılı olduğunda değil hata yaptığında da sevildiğini bilip hissetmelidir. Koşullu sevgi, sevilmenin karşılık gerektirdiğini öğretir. Bunu öğrenen çocuk sevmek ve sevilmek için sürekli karşılık vermesi gerektiğini düşünebilir. Bu da çocuğa ciddi sorunlar verebilir. Koşulsuz sevgi ise ona “Ne olursa olsun yanındayım” mesajı verir. Çocuk sevginin kalpten gelen ve herhangi bir karşılık gerektirmediğini öğrenmelidir. Böylece hem sosyal hem de benlik gelişimi için çok önemli ve gereklidir.
Son Söz
Çocuklarla kurduğumuz iletişim, sadece bugüne değil, geleceğe de yön verir. Sabır, anlayış ve sevgiyle kurulan gerçek cümleler, onların direkt kalbine dokunur. Bugün dinlediğimiz çocuklarımız, dünyayı ona davrandığımız gibi keşfedip yaşamlarını şekillendireceklerdir. Sağlıklı iletişim kurmayı bilen çocuklar sağlıklı bir toplum yaratır.
