Yapay zekâ kısa süreli rahatlatır ama terapi değildir!

Son dönemde dijital araçlara olan ilginin artmasıyla birlikte ruhsal sorun yaşayan bireylerin de yapay zekâya yöneldiği gözlemleniyor. İnsanlar kaygı, depresyon veya günlük hayatta yaşadıkları sorunlarla başa çıkmak için yapay zekâya sorular yöneltiyor. Ancak uzmanlar, bu yaklaşımın risklerine dikkat çekiyor ve yapay zekânın profesyonel bir terapi sürecinin yerini alamayacağı konusunda uyarıyor.

Psikolog Dr. Fatma Kayım, yapay zekânın danışanlara verdiği standart yanıtlardan birinin dikkat çekici olduğunu belirterek, “Yapay zekânın kendisine sorulan ‘terapist olabilir misin?’ sorusuna verdiği cevap genellikle ‘Sana tam anlamıyla bir terapist olamam. Çünkü terapi, uzun süreli ve profesyonel bir süreçtir; yüz yüze ya da kontrollü bir şekilde ilerlemesi gerekir’ oluyor” dedi.

Kayım, bu cevabın önemli bir noktayı işaret ettiğini söyleyerek, “Terapistler, kişinin geçmiş yaşantılarını, kişisel öykülerini, ihtiyaçlarını ve sözel olmayan ipuçlarını, yani mimiklerini, ses tonunu ve beden dilini dikkate alır. Her danışana özgü bir yaklaşım geliştirilir. Bu, yapay zekânın veremeyeceği bir derinliktir” diye konuştu.

Yapay zekâ araçlarının empati yeteneği olmadığına dikkat çeken Kayım, “Danışanların kendilerini bu tür programlar aracılığıyla tam anlamıyla anlaşılmış hissetmeleri mümkün değildir. Yapay zekâ, bazı belirtilere göre muhtemel tanılar önerebilir ama psikiyatrik değerlendirme yalnızca semptomlarla sınırlı değildir. Çok daha derinlikli bir analiz gerektirir. Özellikle birden fazla rahatsızlığın aynı anda görülebildiği durumlarda yapay zekâ yetersiz kalıyor” ifadelerini kullandı.

Kayım, bu tür yazılımların verdiği yüzeysel önerilerin uzman kontrolü olmadan uygulanmasının ciddi riskler doğurabileceğini de belirtti. “Kişiler bu tavsiyeleri profesyonel destek almadan hayata geçirdiğinde, istemeden olumsuz sonuçlar doğabilir. Ruh sağlığı, hassas ve bireysel bir alandır. Bu nedenle profesyonel destek şarttır” dedi.

Sonuç olarak yapay zekâya başvurmanın kişilere kısa süreli bir rahatlama sağlayabileceğini dile getiren Kayım, “Yapay zekâ, terapi sürecinin alternatifi değildir. Ruhsal sorunlarla başa çıkan bireylerin mutlaka psikolog ya da psikiyatrist gibi alanında uzman kişilerden destek almaları gerekir” uyarısında bulundu.

Uzmanlara göre yapay zekâ, günlük yaşamda pratik kolaylıklar sağlayan bir araç olabilir ancak ruhsal sorunlarda kalıcı çözüm üretmesi mümkün değil. Terapi, insan ilişkilerinin derinliği, güven ilişkisi ve bireysel süreçlerin gözlemlenmesiyle ilerleyen profesyonel bir süreç olarak önemini koruyor.