Uydu destekli afet yönetimi: Türkiye uzaydan nasıl korunacak?

Türkiye'nin hızla yükselen uzay teknolojileri firmalarından Plan-S, geliştirdiği Connecta IoT Network takım uyduları ile afet anlarında kritik iletişim sorunlarına çözüm sunuyor. 2021 yılında kurulan şirket, bugün 13 aktif uyduyla dünya genelinde IoT cihazlarının uydu üzerinden haberleşmesini sağlıyor. CEO Özdemir Gümüşay, bu teknolojilerin özellikle doğal afetlerde nasıl devreye girebileceğini Anadolu Ajansı’na anlattı.

Gümüşay, yer altyapısının hasar gördüğü deprem veya sel gibi felaketlerde karasal iletişim sistemlerinin yetersiz kaldığını vurgularken, "Uydu sistemlerimiz uzayda olduğu için yerel afetlerden etkilenmeden çalışmaya devam ediyor. Bu sayede hem afet öncesinde hem de sonrasında verileri kesintisiz toplayarak müdahale ekiplerinin eline çok kıymetli bilgiler ulaştırabiliyoruz," dedi.

Connecta IoT Network sistemi, sıcaklık ve hareket gibi çevresel parametreleri ölçen sensörlerle uyumlu çalışıyor. Bu sensörler sayesinde, örneğin bir köprünün sarsıntıya verdiği tepki, ya da kritik bir binanın yapısal bütünlüğü uydu aracılığıyla analiz edilebiliyor. Böylece ilk saatlerdeki belirsizlik yerine hızlı ve doğru bir tablo ortaya konulabiliyor. Gümüşay, bu sistemin karar vericilerin doğru yerde, doğru zamanda harekete geçmesini sağladığını belirtiyor.

Afet müdahale sürecinin sadece olay anı değil, sonrası için de önem taşıdığına dikkat çeken Gümüşay, "AFAD ekiplerinin, askeri birliklerin konumunu, ekipman durumlarını canlı olarak izleyebileceğimiz altyapılar sunuyoruz. Bu, müdahaleyi organize etmekte büyük fark yaratıyor" ifadelerini kullandı.

Plan-S ayrıca bireysel iletişime yönelik yeni çözümler üzerine de çalışıyor. Gümüşay, cep telefonlarına uydu üzerinden acil durum mesajları gönderecek bir sistemi geliştirdiklerini, bu sayede afet anında halkın doğru bilgiye ulaşmasını hedeflediklerini söyledi. "Felaket anlarında söylentiler çok hızlı yayılıyor. Biz bu bilgi kirliliğini önleyip doğru yönlendirme yapmak istiyoruz," diyerek, bu teknolojinin hem bireysel güvenlik hem de genel kriz yönetimi açısından büyük önem taşıdığını vurguladı.

2025 yılı içinde 8 yeni uydu daha fırlatmayı planlayan Plan-S, toplam uydu sayısını 200’e çıkararak haberleşme sıklığını ve veri kapasitesini artırmayı hedefliyor. Gümüşay, bu sistemlerin dakikalar içinde veri iletebilecek seviyeye ulaşacağını ifade ederken, kamu-özel sektör iş birliklerinin önemine de değindi. “Bu yalnızca bir şirketin çözebileceği bir mesele değil. Afetlerde etkili müdahale için herkesin aynı masada olması gerekiyor,” dedi.