Ultra işlenmiş gıdalar genç yaşta kanser riskini artırabilir

Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Uğur Coşkun, son yıllarda özellikle genç yaşlarda artış gösteren bağırsak kanseri vakalarına ilişkin önemli değerlendirmelerde bulundu. Ultra işlenmiş gıdalarla ilgili yeni araştırmaların dikkat çekici sonuçlar ortaya koyduğunu belirten Coşkun, bu tür gıdaların düzenli ve yüksek miktarda tüketilmesinin kanser riskini artırabileceğini vurguladı.

Prof. Dr. Coşkun, ultra işlenmiş gıdalar üzerine yapılmış çalışmalardan elde edilen bulguların, bu ürünlerin sağlık üzerindeki olumsuz etkilerine işaret ettiğini belirterek şu verileri paylaştı: Ultra işlenmiş gıdaları fazla tüketen kişilerin, az tüketen bireylere kıyasla yüzde 45 daha fazla adenoma, yani kolorektal kanserin öncül formunu geliştirdiği görüldü.

Yeni yayımlanan araştırmanın detaylarını aktaran Coşkun, şu açıklamayı yaptı:

“Sosis, salam, hazır çorbalar, kola, patates cipsleri gibi ultra işlenmiş gıdalarla ilgili şimdiye kadar yapılan çalışmalar, bu gıdaların tüketiminin diyabet, kalp hastalıkları ve bazı kanser türlerinin görülme riskini artırabileceğini göstermiştir. Birkaç gün önce yayınlanan yeni bir çalışmada, yaklaşık 30 bin kadının diyet ve endoskopi verileri incelendi. Ultra işlenmiş gıdaları fazla tüketen bireylerin, az tüketenlere kıyasla yüzde 45 daha fazla adenoma kolorektal kanser öncüsü geliştirdiği ortaya kondu. Chan ve arkadaşlarının çalışmasının sonuçları JAMA Oncology’de yayımlandı.”

Araştırmanın çarpıcı yönlerinden birinin, erken yaşlarda görülen kolorektal kanserle bağlantı kurması olduğunu belirten Coşkun, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Katılımcıların tamamına 50 yaşından önce en az iki defa kolonoskopi yapılmış. Çalışmada, hazır yemekler, paketli atıştırmalıklar, yüksek şeker, tuz ve doymuş yağ içeren ürünler ile katkı maddesi barındıran endüstriyel gıdaların tüketim düzeyine bakıldı. Araştırmacılar daha önce ultra işlenmiş gıdalar ile genel kolorektal kanser arasında ilişki bulmuştu; ancak bu çalışma ultra işlenmiş gıdaları erken başlangıçlı kolorektal kanserle ilişkilendiren ilk çalışma oldu.”

Çalışmanın sonuçlarını değerlendiren Coşkun, ultra işlenmiş gıdaların neden risk oluşturduğunu şu ifadelerle anlattı:

“Ultra işlenmiş gıdaların yüksek tüketimi, örneğin günde 5–10 porsiyon, bağırsak sağlığını olumsuz etkileyebilir ve erken başlayan kolorektal kanserin sebepleri arasında yer alabilir. Bununla birlikte, bu tür gıdaların doğrudan kolon kanserine neden olduğunu net olarak söyleyemeyiz. Diyet tek başına tüm artışı açıklamıyor. Ancak veriler, ultra işlenmiş gıdaların azaltılmasının erken yaşta kolon kanseri riskini azaltma stratejilerinden biri olabileceğini gösteriyor.”

Prof. Dr. Coşkun, sağlıklı bir bağırsak florasının korunması için beslenmede doğal gıdalara ağırlık verilmesi gerektiğini vurguladı. Şeker, tuz ve doymuş yağ oranı yüksek; lif, vitamin ve mineral bakımından fakir ürünlerin uzun vadede bağırsak sağlığını bozabileceğini söyleyen Coşkun, özellikle genç bireylerin bu ürünlerden uzak durmasının önemine dikkat çekti:

“Erken yaşlarda kolon sağlığını korumak için yapay katkılar, renklendiriciler ve tatlandırıcılar içeren gıdalardan mümkün olduğunca uzak durmak; sebze, meyve ve tam tahıllı, lif açısından zengin besinleri daha sık tüketmek gerekir.”

Uzmanlar, söz konusu çalışma ile birlikte ultra işlenmiş gıdaların gençlerde kolon kanseri riskine dair daha güçlü kanıtlar sunulduğunu, bu alanda yeni araştırmaların da devam ettiğini belirtiyor.