Turna Yemişi Nedir?

Turna Yemişi Nedir ve Ne İşe Yarar?

Turna yemişi (İngilizce adıyla Cranberry), Kuzey Yarımküre'de yetişen, ekşi-tatlı tada sahip, kırmızı renkli üzümsü bir meyvedir. Genellikle suyu, konsantre meyve suyu, kuru meyve veya ekstre şeklinde tüketilir.

Başlıca faydaları ve işlevleri:

• İdrar Yolu Enfeksiyonları (İYE): En bilinen faydası, özellikle kadınlarda sık görülen idrar yolu enfeksiyonlarının (sistit) sıklığını azaltmaya yardımcı olmasıdır. İçeriğindeki proantosiyanidinler (PAC'ler), bakterilerin idrar yolu duvarlarına yapışmasını engeller. Ancak, antibiyotik tedavisinin yerine geçmez, destekleyici bir rol oynar.
• Antioksidan ve Anti-enflamatuar Özellikler: Antosiyaninler, polifenoller ve flavonoidler gibi güçlü antioksidanlar içerir. Bu sayede serbest radikallerle savaşarak vücudun antioksidan sistemini güçlendirir, metabolizmayı hızlandırır ve kronik iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olabilir.
• Bağışıklık Sistemi: C vitamini açısından zengin olması sayesinde bağışıklık sisteminin güçlenmesine katkıda bulunur ve vücut direncini artırır.
• Sindirim ve Ağız Sağlığı: Bazı araştırmalar, diş plağı oluşumunu azaltabileceğini ve mide ülserine neden olan Helicobacter pylori bakterisinin büyümesini engelleyebileceğini göstermektedir. Lif içeriğiyle bağırsak düzenine de yardımcı olabilir.
• Kalp ve Damar Sağlığı: Antioksidan içeriği, LDL (kötü) kolesterolün oksidasyonunu azaltarak damar sertliğini geciktirebilir ve kalp sağlığını destekleyebilir.
• Vitamin ve Mineral İçeriği: Cilt, kas ve kemik sağlığı için önemli olan C vitamini, kanın pıhtılaşmasını sağlayan K1 vitamini ve metabolizmayı hızlandıran manganez içerir.

Turna Yemişi ve Kızılcık Aynı Şey mi?

Bu konuda farklı kaynaklarda farklı bilgiler bulunsa da, genel olarak turna yemişi (cranberry) ve kızılcık aynı meyve değildir, ancak aynı familyadan (fundagiller) gelirler ve benzer özelliklere sahiptirler.

• Turna yemişi (Cranberry): Bilimsel adı Vaccinium macrocarpon olan, genellikle Kuzey Amerika'ya özgü, daha büyük ve ekşimsi bir meyvedir. Türkiye'de son yıllarda yetiştirilmeye başlanmıştır.
• Kızılcık (Cornelian Cherry): Bilimsel adı Cornus mas olan, daha çok Avrupa ve Asya'da yetişen, turna yemişine göre daha küçük ve farklı bir ekşiliğe sahip bir meyvedir.

Bazı kaynaklarda "turna yemişi" terimi "kızılcık" için de kullanılsa da, botanik olarak farklı türlerdir. Ancak halk arasında ve ticari isimlerde bu iki terim bazen birbirinin yerine kullanılabilmektedir. Özellikle "cranberry" kelimesinin Türkçe karşılığı olarak "turna yemişi" tercih edilmektedir.

Turna Yemişi Türkiye'de Yetişir mi?

Evet, turna yemişi (cranberry) Türkiye'de de yetiştirilmeye başlanmıştır. Anavatanı Kuzey Amerika ve Kanada olsa da, ülkemizde özellikle Doğu Karadeniz (Rize, Trabzon, Ordu, Giresun) ve Orta-Batı Karadeniz bölgelerindeki asidik ve sulu topraklarda deneme ekimleri ve yetiştiriciliği yapılmaktadır. pH değeri düşük (asidik) topraklar ve bataklık bölgeler turna yemişi için ideal yetişme alanlarıdır.

Turna Yemişi Vajinaya İyi Gelir mi?

Turna yemişi, doğrudan vajinal sağlığa iyi gelmekten ziyade, idrar yolu enfeksiyonlarının (İYE) önlenmesinde ve tekrarlamasının azaltılmasında etkili olduğu için dolaylı olarak kadın sağlığına katkıda bulunur. İdrar yolu enfeksiyonları kadınlarda sık görülen bir problem olup, vajinal bölgeyi de etkileyebilir. Turna yemişi, bakterilerin idrar yolu yüzeyine tutunmasını engelleyerek enfeksiyon riskini azaltır. Vajinal florayı güçlendirmek için C vitamini ve D-mannoz gibi destekleyici maddelerle birlikte kullanılabileceği belirtilmiştir.

Turna Yemişinin Diğer İsmi Nedir?

Turna yemişinin İngilizce'deki yaygın adı Cranberry'dir. Türkçe'de ise bazen kızılcık olarak da anılsa da, botanik olarak farklı bir tür olan Cornus mas için de kızılcık adı kullanılır. Bu nedenle, "cranberry" kelimesi, turna yemişini en doğru şekilde ifade eden terimdir.

Kızılcık Hangi Hastalıklara İyi Gelir?

Kızılcık (Cornelian Cherry), zengin besin içeriği sayesinde birçok hastalığa karşı faydalı olabilir:

• İdrar Yolu Enfeksiyonları: Tıpkı turna yemişi gibi, kızılcık da idrar yolu enfeksiyonlarını önlemede ve tedavi etmede yardımcı olabilir.
• Bağışıklık Sistemi: Yüksek C vitamini içeriği sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirir, vücut direncini artırır.
• Kalp ve Damar Sağlığı: Kolesterol seviyelerini düşürmeye, kan basıncını dengelemeye ve kalp hastalıkları riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
• Sindirim Sağlığı: Lif içeriğiyle sindirimi destekler. Mide ülseri ve mide kanseri riskini azaltabilecek bileşikler içerir.
• Antioksidan ve Anti-inflamatuar: Vücuttaki serbest radikallerle savaşır, iltihaplanmayı azaltır ve toksinlerin atılmasına yardımcı olur.
• Diyabet: Kan şekerini dengelemeye yardımcı olabilecek anti-diyabetik etkilere sahip olabilir.
• Böbrek ve Karaciğer Sağlığı: Böbrek taşları ve diğer böbrek rahatsızlıklarının önlenmesine veya tedavisine destek olabilir. Karaciğer sağlığını da destekler.
• Diş Sağlığı: Diş iltihabı, diş çürümesi ve diş minesindeki sorunların giderilmesine katkı sağlayabilir.
• Uyku Düzeni: İçerdiği melatonin sayesinde uyku sorunlarının tedavisine yardımcı olabilir.
• Cilt Sağlığı: Cilt üzerinde meydana gelen kırışıklık ve ince çizgileri onarmaya, cildin daha sağlıklı ve genç bir görünüme sahip olmasına destek olabilir.