Türkiye, küresel krizlerde barış masasında yerini alıyor
Rusya-Ukrayna savaşından Afrika'daki bölgesel krizlere kadar birçok çatışma alanında aktif arabuluculuk yürüten Türkiye, diplomasi masasında kalıcı çözümler için girişimlerini sürdürüyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde son yıllarda dış politikada barış ve çözüm odaklı adımlar atan Türkiye, uluslararası alanda yürüttüğü arabuluculuk faaliyetleriyle dikkat çekiyor. Rusya-Ukrayna savaşından Somali-Etiyopya ihtilafına, Sudan ile Birleşik Arap Emirlikleri arasındaki gerilimden Asya’daki anlaşmazlıklara kadar geniş bir yelpazede arabuluculuk yapan Türkiye, çok taraflı diplomasi kanallarını da aktif biçimde kullanıyor.
En somut örneklerden biri Rusya-Ukrayna Savaşı sürecinde yaşandı. Türkiye, savaşın başından bu yana her iki tarafla da doğrudan iletişim kurarak, 10 Mart 2022’de Antalya Diplomasi Forumu kapsamında iki ülkenin dışişleri bakanlarını bir araya getirdi. Ardından 2022’de İstanbul’da düzenlenen müzakereler ve “Karadeniz Tahıl Girişimi Anlaşması”, diplomatik çabaların ürünü olarak kayda geçti. 2022 sonbaharında Türkiye’nin öncülüğünde gerçekleştirilen esir takası ise, uluslararası kamuoyunda Türkiye’nin arabuluculuk kapasitesine olan güvenin bir göstergesi oldu. Ağustos 2024’te düzenlenen ve 26 kişiyi kapsayan esir takası, son dönemin en kapsamlılarından biri olarak kayda geçti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, savaşın başından bu yana hem Ukrayna’ya hem de Rusya’ya ziyaret gerçekleştiren tek NATO lideri olarak öne çıkarken, taraflar arasında diyalog kanallarının açık kalması yönünde çaba gösterdi. Son olarak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, müzakerelerin İstanbul’da yeniden başlatılması önerisinde bulunarak, Türkiye’nin ev sahipliği için destek istedi. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy de bu teklife olumlu yaklaştı ve Türkiye’de yüz yüze görüşmeye açık olduklarını bildirdi.
Türkiye'nin barış çabaları sadece Avrupa kıtasıyla sınırlı değil. Afrika Boynuzu’nda uzun süredir devam eden Somaliland krizi için Türkiye’nin devreye girmesiyle, Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ile Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, 11 Aralık 2024’te Ankara’da bir araya geldi. Taraflar, Türkiye’nin kolaylaştırıcılığında teknik görüşmelere başlama kararı aldı ve Somali’nin toprak bütünlüğüne saygı temelinde çözüm için ilk adımlar atıldı.
Aynı şekilde Türkiye, Sudan ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında yaşanan gerginliğe müdahil olmak üzere arabuluculuk teklifinde bulundu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan ile gerçekleştirdiği görüşmede, Türkiye’nin bölgede barış ve istikrar için aktif rol almaya hazır olduğunu iletti.
Asya’da ise Türkiye, Afganistan ve Pakistan arasında yürütülen "Asya’nın Kalbi - İstanbul Süreci"ni desteklemeye devam ederken, Filipinler’deki barış sürecinde de aktif rol oynadı. Moro İslami Kurtuluş Cephesi ile Filipinler hükümeti arasındaki barış görüşmelerine Türkiye, arabulucu ülkelerden biri olarak dahil oldu.
Balkanlar’daki diplomatik girişimler de Türkiye’nin arabuluculuk profilini güçlendiren diğer bir alan. Türkiye-Bosna Hersek-Hırvatistan Üçlü Danışma Mekanizması ve Bosna-Hersek-Sırbistan-Türkiye üçlü süreci ile bölgede barış ve kalkınma odaklı projeler destekleniyor. Türkiye, aynı zamanda Bosna Hersek’teki Avrupa Birliği Barış Gücü (EUFOR Althea) operasyonuna AB dışı ülkeler arasında en fazla asker katkısı yapan ülke olarak öne çıkıyor.
Tüm bu süreçlerin yanı sıra Türkiye, BM ve AGİT gibi uluslararası kurumlarla birlikte yürüttüğü arabuluculuk girişimlerini de kurumsallaştırıyor. Türkiye ve Finlandiya’nın eş başkanlığını yürüttüğü "Barış için Arabuluculuk" girişimi, bugün 54 ülke ve 8 uluslararası kuruluşun desteğiyle küresel barış çabalarının bir parçası hâline geldi. İstanbul Arabuluculuk Konferansları ve Antalya Diplomasi Forumu gibi platformlarla da diplomasi alanında yapıcı rolünü sürdürüyor.
Bakmadan Geçme
