Türkiye'de aktif yaşlanma endeksi yükseldi: 2024 değeri 29,7!
Türkiye İstatistik Kurumu'nun yayımladığı ilk 'Aktif Yaşlanma Endeksi' bültenine göre, yaşlı nüfusun yaşam kalitesini ölçen endeks 2024 yılında 29,7 oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılı verileriyle hazırlanan ilk Aktif Yaşlanma Endeksi (AYE) bültenini yayımladı. Endeks, yaşlı bireylerin sosyal, ekonomik ve sağlık koşullarını değerlendirerek yaşlılık sürecini ne kadar etkin geçirdiklerini ölçmeyi amaçlıyor.
Raporda, Türkiye’nin yaşlanan nüfus yapısına dikkat çekilerek, ülkenin doğurganlık hızındaki düşüş ve yaşam süresindeki artış nedeniyle “çok yaşlı ülkeler” sınıfına girdiği belirtildi. TÜİK, bu dönüşümün hem sosyal politika hem de ekonomik planlamalar açısından stratejik önem taşıdığını vurguladı.
Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE) katkılarıyla geliştirilen endeks; istihdam, topluma katılım, bağımsız, sağlıklı ve güvenli yaşam ile aktif yaşlanma kapasitesi ve elverişli ortam olmak üzere dört bileşenden oluşuyor. Endeks değerleri 0 ile 100 arasında değişiyor. Türkiye’nin genel AYE skoru, 2023'te 28,7 iken 2024’te 29,7’ye yükseldi.
İstihdam bileşeni, 2023’te 25,9 iken 2024’te 27,6’ya çıktı. En yüksek istihdam oranı 42,2 ile Doğu Karadeniz Bölgesi'nde görülürken en düşük oran 22,3 ile Batı Anadolu'da kaydedildi. Bu bileşende erkeklerin skoru 40,4, kadınların ise 15,5 oldu.
Topluma katılım bileşeni, aynı dönemde 12’den 12,5’e yükseldi. İstanbul 17 puanla en yüksek değere sahipken, Doğu Karadeniz 9,2 puanla en düşük bölge oldu. Kadınlar bu bileşende erkeklerden daha yüksek skor elde etti (13,3 – 11,5).
Bağımsız, sağlıklı ve güvenli yaşam bileşeni, önceki yıla göre küçük bir düşüşle 65,5’ten 65’e geriledi. Bu bileşenin en yüksek değeri 68,1 ile Ege Bölgesi'nde, en düşük değeri ise 59,1 ile Güneydoğu Anadolu’da ölçüldü.
Aktif yaşlanma kapasitesi ve elverişli ortam bileşeni, 2023’teki 44,3 değerinden 46,1’e yükseldi. En yüksek değer 51,1 ile Doğu Marmara’da, en düşük değer ise 38,9 ile Güneydoğu Anadolu’da kaydedildi. Erkekler bu alanda 48,4, kadınlar 44,2 puan aldı.
TÜİK verilerine göre, 65 yaş ve üzeri nüfus, 2024 itibarıyla 9 milyon 112 bin 298 kişiye ulaştı. 2030 yılına kadar bu oranın %13,5’e, 2100 yılında ise %33,6’ya yükselmesi bekleniyor.
Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında, Türkiye'nin AYE ortalaması, AB’nin 2018’deki ortalama değeri olan 36,8’in altında kalıyor. Ancak Türkiye, bazı bileşenlerde 5 ila 6 Avrupa ülkesini geride bıraktı.
Uzmanlara göre bu endeks, yaşlanan nüfusa yönelik sosyal politikaların geliştirilmesi, kadın-erkek farklarının azaltılması ve bölgesel eşitsizliklerin giderilmesi açısından önemli bir veri kaynağı niteliğinde.
Bakmadan Geçme
