Taşınabilir şok cihazı artık kamusal alanlarda zorunlu olacak

Ani kalp durmalarında sağlık ekipleri olay yerine ulaşmadan önce müdahale imkânını artırmak amacıyla hazırlanan Taşınabilir Otomatik Şok Cihazı (OED) Hakkındaki Yönetmelik, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelik, OED kullanımının yaygınlaştırılması, cihazların konumlandırılması, standartlarının belirlenmesi ve kullanım sonrası süreçlerin düzenlenmesi gibi pek çok kritik başlığı kapsıyor.

Yeni düzenleme ile birlikte OED cihazlarının yalnızca sağlık kuruluşlarında değil, halkın toplu olarak bulunduğu alanlarda da erişilebilir olması sağlanacak. Buna göre OED’ler kamu kurumlarında, özel kuruluşlarda, toplu taşıma araçlarında ve kamusal alanlarda bulundurulabilecek. Yönetmelikte, cihazların konulacağı yerlerin belirlenmesinde uluslararası rehberlerin dikkate alınması zorunluluğu getirildi.

OED cihazlarının teknik özelliklerine ilişkin standartlar da yönetmelikte ayrıntılı şekilde tanımlandı. Buna göre, göğse yapıştırılan pedlerle kalp ritmini analiz edebilen, ölümcül ritim bozukluklarını tespit ederek gerekli durumlarda elektroşok uygulayabilen cihazların ürün takip sistemine tıbbi cihaz olarak kayıtlı olması zorunlu olacak. OED’lerin Türkçe ve İngilizce dil seçenekleriyle sesli komut verebilmesi, ayrıca batarya seviyesi, çalışma durumu, periyodik test bilgileri, cihaz hareketleri ve EKG verilerini OED-Net sistemine aktarabilmesi şart koşuldu.

Ancak Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü gibi güvenlik birimleri bünyesindeki cihazların konum bilgilerinin OED-Net’e bildirilmesi zorunlu olmayacak.

Cihazların yerleştirileceği alanlar için erişilebilirlik kriterleri de yönetmelikte ayrıntılandırıldı. OED’lerin herkes tarafından kolay görülebilecek ve ulaşılabilecek yükseklikte, açık şekilde işaretlenmiş noktalarda bulundurulması gerekecek. Cihazlar kilitli ortamlarda saklanamayacak; kolay açılabilir, alarmlı ve çevresel faktörlere dayanıklı koruyucu dolaplarda tutulacak.

Yönetmelik, OED kullanımının kimler tarafından yapılabileceğini de netleştiriyor. Buna göre cihazlar, sağlık meslek mensupları, eğitimli ilk yardımcılar ve gerektiğinde halktan kurtarıcılar tarafından kullanılabilecek. Kullanım sonrası cihazın yeniden çalışır hale getirilmesi, gerekli bakımın yapılması, sarf malzemelerinin tamamlanması ve kayıt bilgilerinin il sağlık müdürlüğüne iletilmesi, OED edinicisinin sorumluluğunda olacak.

Sağlık Bakanlığı ise OED'lerin takibi için ulusal çapta bir kayıt sistemi kuracak. Satın alınan her cihaz, 30 gün içinde OED-Net’e kayıt ettirilecek; cihazın seri numarası, konumu ve yerleşim bilgileri sisteme girilecek.

Yönetmelik ayrıca OED bulundurma zorunluluğunu aşamalı bir şekilde genişletiyor.
2026 sonuna kadar havalimanları, büyük spor tesisleri, AVM’ler, şehirler arası terminaller ve aynı anda 500’den fazla kişinin çalıştığı iş yerleri gibi pek çok alanda OED bulundurulması zorunlu hale getirilecek.
2027 yılının sonuna kadar öğrenci yurtları, büyük konaklama tesisleri, geniş ibadethaneler ve spor merkezlerinde de OED zorunlu olacak.
2028 sonu itibarıyla benzin istasyonları ve büyük iş yerleri de OED bulundurmakla yükümlü kılınacak.

Düzenlemenin, ani kalp durmalarında hayatta kalma oranlarını artırması ve toplum genelinde erken müdahale bilincinin güçlenmesine katkı sağlaması hedefleniyor.