Su tüketiminde görünmeyen tehlike ne kadar büyük?

Anadolu Ajansının “Damla damla kriz” başlıklı dosyasında Türkiye’de evsel su kullanım alışkanlıkları ve iklim değişikliğinin su yönetimi üzerindeki etkileri mercek altına alındı. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü verilerine göre, Türkiye’de yıllık toplam 57 milyar metreküp su tüketiminin yaklaşık 6,8 milyar metreküpü evsel kullanımda harcanıyor. Bu oran, toplam tüketimin yüzde 12’sine karşılık geliyor.

Türkiye İsrafı Önleme Vakfı (TİSVA) Mütevelli Heyeti Başkanı Halil Fatih Akgül, Türkiye’de kişi başına günlük su tüketiminin 217 litre olduğuna dikkat çekerek bunun hem sürdürülebilirlik sınırının hem de dünya ortalamasının üzerinde olduğunu söyledi. Evlerde suyun büyük kısmının hijyen amaçlı tüketildiğini belirten Akgül, duş ve banyo gibi kullanım alanlarının evsel tüketimin yaklaşık yüzde 70’ini oluşturduğunu ifade etti. Mutfak ve içme suyu kullanımının ise toplamın yüzde 15-20’sini kapsadığını anlattı.

Akgül, günlük hayatta farkında olmadan yapılan küçük hataların büyük su israfına neden olduğuna işaret ederek klasik rezervuarların dört kişilik bir ailede ayda yaklaşık 4 ton su harcadığını, modern sistemlerle bu miktarın büyük ölçüde azaltılabileceğini söyledi. “Duş süresini bir dakika kısaltmak yılda yaklaşık 5 ton su tasarrufu sağlayabilir.” ifadesini kullanan Akgül, yüksek debili duş başlıklarının tüketimi katladığını ve tasarruflu modellerin önemli bir etki yarattığını anlattı.

Akgül’ün dikkat çektiği bir diğer konu ise “3-7-10 kuralı” oldu. Eller 3 saniye ıslatıldıktan sonra musluğun kapatılması, sabunlanıp 7 saniyede durulanmasıyla önemli tasarruf sağlanabildiğini belirten Akgül, bu kurala uyulmaması halinde bir kişinin yılda yaklaşık 8 ton suyu boşa harcayabileceğini, nüfusun yüzde 20’sinin bu alışkanlığı sürdürmesi halinde yıllık ekonomik kaybın 13 milyar liraya ulaşabileceğini ifade etti.

Evsel su israfının yalnızca ev içinde değil bina kullanım alanlarında da yoğunlaştığını söyleyen Akgül, bireysel araç yıkama ve hortumla bahçe sulama gibi pratiklerin haftalık bazda metreküplerce su tüketimine neden olduğunu vurguladı.

Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun Yıldız ise evsel su kullanımının toplam tüketimde büyük paya sahip olmasa da iklim değişikliğinin etkileri nedeniyle kritik olduğunu belirtti. Su kullanımının çoğunlukla bilinçli değil alışkanlık odaklı gerçekleştiğini ifade eden Yıldız, toplumda su koruma kültürünün yeterince yerleşmediğini söyledi. Yapılan bir anketi hatırlatan Yıldız, toplumun büyük bölümünün gelecekte susuzluk yaşanacağını düşünmesine rağmen tasarruf davranışlarının bu kaygıyı yansıtmadığını aktardı.

Yıldız ayrıca Türkiye’de şehir şebekelerinde suyun ortalama yüzde 40’ının kaybolduğunu belirterek, kayıp-kaçak oranının yüzde 20’ye indirilmesiyle herhangi bir ek yatırıma gerek kalmadan 1,8 milyon kişiye su sağlanabileceğini söyledi. Bu iyileştirmenin aynı zamanda yüz binlerce hanenin yıllık elektrik tüketimine eş değer enerji tasarrufu ve 10 milyon ağacın karbon tutma kapasitesi düzeyinde ekolojik katkı sağlayacağını da vurguladı.

Uzmanlar, su verimliliğinin artırılabilmesi için bireysel farkındalığın davranışa dönüşmesi, eğitimlerin güçlendirilmesi ve su yönetiminin sürdürülebilirlik temelli yaklaşımla yenilenmesi gerektiğini belirterek toplumun tüm kesimlerine görev düştüğünü ifade ediyor.