Şenkaya Nüfusu – Erzurum Kuzey Kapısında Nüfus Dağılımı ve Sosyal Yapı

Şenkaya Nüfusu 2024 – Erzurum’un Kuzey Kapısında Nüfus Dağılımı ve Sosyal Yapı

“Doğu Anadolu’nun kuzey koridorunu tutan Şenkaya ilçesi, gerek orman varlığı gerekse sınır köyleriyle Erzurum’un kırsal derinliğe sahip ilçeleri arasında önemli bir yere sahiptir. 2024 yılı TÜİK verileriyle yapılan güncel demografik analiz, Şenkaya’nın mahalli yapısını, sosyal nüfus dağılımını ve yerel yönetim açısından ihtiyaç alanlarını ayrıntılı biçimde ortaya koymaktadır.”

Toplam Nüfus ve Cinsiyet Dengesi

“2024 yılı itibarıyla Şenkaya ilçesinin toplam nüfusu 15.412 kişidir. Bu nüfusun 7.789’u erkek, 7.623’ü ise kadındır. Erkek-kadın oranı neredeyse eşittir. İlçe genelinde tüm nüfus, 71 mahalleye dağılmış durumdadır. Belde ya da köy statüsü bulunmamaktadır.”

“İlçeye bağlı yerleşim birimlerinin tamamı mahalle statüsüne dönüştürülmüş, Büyükşehir Yasası kapsamında Erzurum Büyükşehir Belediyesi çatısı altına alınmıştır.”

En Kalabalık Mahalleler

“Şenkaya’da nüfusun büyük bölümü birkaç merkez mahallede yoğunlaşmaktadır. Bu mahalleler aynı zamanda sosyal ve ekonomik hayatın merkezi konumundadır:”

Paşalı Mahallesi: 1.299 kişi
Akşar Mahallesi: 1.206 kişi
Yukarı Mahallesi: 982 kişi
Aşağı Mahallesi: 976 kişi
Yoğurtçular Mahallesi: 737 kişi

“Bu beş mahallede yaşayan kişi sayısı, toplam ilçe nüfusunun %32’sine tekabül etmektedir. Belediye, kamu kurumları, okullar ve sağlık merkezleri bu mahallelerde toplanmıştır.”

Orta Yoğunluklu Mahalleler ve Dağınık Yerleşim

“500 ila 700 kişi aralığında olan mahalleler, kırsal ve yarı merkez alanlar olarak tanımlanabilir. Bu mahalleler arasında:”

Değirmenlidere Mahallesi: 469 kişi
Nişantaşı Mahallesi: 417 kişi
Atyolu Mahallesi: 411 kişi
Çamlıalan Mahallesi: 387 kişi
Alıcık Mahallesi: 382 kişi

“Bu bölgelerde temel ihtiyaçlara erişim görece kolaydır ancak düzenli kamu hizmeti planlaması için nüfus yoğunluğu artışı gereklidir.”

Kırsal Mahalleler ve Hizmet Ulaşımı

“300 kişinin altında kalan mahallelerde kırsal yaşam koşulları hâkimdir. Bu mahallelerde ulaşım, sağlık ve eğitim hizmetleri sınırlıdır. Örnek mahalleler:”

Deliktaş Mahallesi: 133 kişi
Çatalelma Mahallesi: 127 kişi
Penek Mahallesi: 126 kişi
Hoşköy Mahallesi: 119 kişi
İnceçay Mahallesi: 109 kişi

“Bu tür mahallelerde mobil sağlık ekipleri, taşımalı eğitim sistemi ve acil durum ulaşım planlamaları zorunlu hale gelmiştir.”

Nüfusu 100’ün Altında Olan Mahalleler

“Şenkaya’da 100 kişinin altında nüfusa sahip 35 mahalle bulunmaktadır. Bu mahallelerin büyük çoğunluğu, yaşlı nüfusun hâkim olduğu, göç veren kırsal alanlardır. En düşük nüfusa sahip mahalleler:”

Dokuzelma Mahallesi: 21 kişi
Kireçli Mahallesi: 15 kişi
Tazeköy Mahallesi: 27 kişi
Yelkıran Mahallesi: 37 kişi

“Bu mahallelerin kaderi, kamu destekli köy yaşamını iyileştirme projeleri ile değiştirilebilir. Tarım destekleri, sulama yatırımları ve genç çiftçi teşvikleri, bu alanlarda kırsal yaşamı cazip kılacaktır.”

Kadın-Erkek Oranları ve Sosyal Yorum

“Şenkaya genelinde cinsiyet oranı dengelidir; ancak mahalle bazında bazı yerleşimlerde kadın nüfusunun erkek nüfustan fazla olduğu dikkat çeker:”

Aşağı Mahallesi: 503 kadın – 473 erkek
Çamlıalan Mahallesi: 205 kadın – 182 erkek
Alıcık Mahallesi: 204 kadın – 178 erkek

“Bu yapı, erkeklerin mevsimlik iş gücü nedeniyle ilçe dışına çıkmasıyla açıklanabilir. Bu bağlamda kadın istihdam projeleri, özellikle mikro kredi ve ev ekonomisi temelli sosyal yatırımlarla desteklenmelidir.”

Eğitim ve Sağlık Altyapısı

“Eğitim hizmetleri büyük oranda taşımalı sistemle yürütülmektedir. Merkez mahallelerdeki okullara erişim görece kolaydır. Sağlık hizmetlerinde ise Aile Sağlığı Merkezi yalnızca birkaç mahalleye yakınlık göstermektedir. Mobil sağlık araçlarının kullanımı kaçınılmazdır.”

Belediyecilik ve Yerel Yönetim Stratejisi

“Şenkaya Belediyesi, 71 mahalleyi kapsayan geniş bir hizmet alanına sahiptir. Bu hizmet alanında veriye dayalı planlama, coğrafi önceliklendirme ve yatırım hedefli bütçeleme yapılmalıdır.”

Planlama önerileri:

• Merkez mahalleler: Sosyal donatı, kaldırım-yol yatırımı, yeşil alan planlaması

• Kırsal mahalleler: Su ve kanal altyapısı, mobil belediye ofisleri, güneş enerjisi sistemleri

• 100 altı mahalleler: Kırsal birleşim projeleri, mini toplu taşıma, temel sağlık birimi

Ekonomik Yapı ve Geçim Kaynakları

“Şenkaya’da tarım ve hayvancılık hâlâ temel geçim kaynağıdır. Özellikle Çatalelma, Penek, Gözealan ve Deliktaş mahallelerinde küçükbaş hayvancılık ve arıcılık öne çıkar. Bu alanlarda kooperatifleşme, yem desteği ve pazar erişim planları hayati önem taşımaktadır.”

Şenkaya 2024 – Kuzeyde Yükselen Sessiz Potansiyel

“15.412 kişilik nüfusu, 71 mahallelik coğrafi yayılımı ve kırsal yaşam ağırlıklı sosyoekonomik yapısıyla Şenkaya, Erzurum’un en özgün ilçelerinden biridir. 2024 nüfus verileri, ilçenin bugünü kadar, gelecek yıllardaki planlama ve gelişim eksenlerini de belirlemektedir.”