Savaş cephede değil ekonomide de ağırlaşıyor
İsrail'in İran'a yönelik saldırılarının 10. gününde, savaşın ekonomi üzerindeki ağır yükü daha net görülmeye başlandı.
İsrail'in İran’a yönelik saldırılarının maliyeti her geçen gün artarken, uzmanlar bu durumun İsrail ekonomisinde ciddi yapısal baskılar oluşturduğunu vurguluyor. Günlük savaş harcamalarının 700 milyon doları aştığı belirtilirken, kamu bütçesinde açığın büyüdüğü, sosyal harcamalarda kısıtlamaların ve vergi artışlarının gündeme geldiği ifade ediliyor.
“Financial Express” kaynaklı verilere göre, savaşın ilk haftasında 5 milyar dolar harcandı. Bu tutarın 593 milyon doları doğrudan askeri saldırılara, 132 milyon doları ise savunma tedbirleri ile askeri seferberliğe ayrıldı.
ABD basını, yalnızca İran'dan gelen füzelerin engellenmesi için kullanılan savunma sistemlerinin günlük maliyetinin 10 ila 200 milyon dolar arasında değiştiğini aktarıyor.
Aaron Kamu Politikaları Enstitüsü, çatışmaların bir ay daha sürmesi durumunda toplam maliyetin 12 milyar doları, dolaylı etkilerle birlikte 20 milyar doları bulabileceğini öngörüyor.
Filistinli ekonomi uzmanı Nasır Abdulkerim’e göre, bu süreçte üretim durmuş, halk sık sık sığınaklara inmek zorunda kalmış, kamu maliyesi ise büyük bir yük altına girmiştir. Abdulkerim ayrıca, bütçe açığının %6’ya (yaklaşık 25 milyar dolar) çıkmasının beklendiğini belirtti.
İsrail Maliye Bakanlığı, Savunma Bakanlığı’na 857 milyon dolarlık ek ödenek aktarımı talebinde bulunurken, sağlık, eğitim ve sosyal hizmetler gibi kalemlerde de 200 milyon dolarlık kesinti yapılması için Knesset’e başvurdu.
Para piyasalarında da baskı hissediliyor. İsrail şekeli, savaş sonrası dolar karşısında 3,70 seviyesine kadar geriledi. Merkez Bankası müdahaleleriyle toparlansa da, bu müdahalelerin maliyeti tartışma konusu oldu.
Filistinli Ekonomistler Genel Birliği Genel Sekreteri Nasır Atiyani’ye göre, şekeldeki değer kaybı enflasyon baskısını artırabilir ve ekonomik istikrarı tehdit edebilir.
En büyük darbeyi alan sektörlerden biri teknoloji oldu. İsrail’in ihracatının %50’sini oluşturan ve milli gelirin %20’sini sağlayan teknoloji sektörü, güvenlik endişeleri nedeniyle %44 oranında daraldı.
İran’ın karşı saldırıları ise Hayfa’daki Bazan rafinerisinin durmasına ve Ben Gurion Havalimanı’nın faaliyetlerinin askıya alınmasına neden oldu. Elmas sektöründe ise ihracat %35 geriledi.
Uzmanlara göre bu gelişmeler sadece kısa vadeli değil, orta ve uzun vadeli ciddi ekonomik yeniden yapılanma süreçlerini zorunlu kılacak. İsrail'in hem finansal sistemi yeniden inşa etmesi hem de yatırımcı güvenini uzun vadede yeniden kazanması gerekecek.
Bakmadan Geçme
