Plasebo etkisi nedir? İnançla iyileşmek mümkün olabilir!
İnançla iyileşmek mümkün olabilir! Plasebo etkisi nedir?
Modern tıbbın halen çözümleyemediği gizemli etkilerden biri olan plasebo, insan zihninin beden üzerindeki etkisini gözler önüne seriyor. Gerçek bir ilaç etkisi taşımayan maddelerin, yalnızca inanç yoluyla vücutta olumlu değişiklikler yaratması, bilim camiasını hâlâ büyülemeye devam ediyor. Plasebo kavramı, aslında çağdaş bilimin gündemine yeni girmiş değil. 1955 yılında Dr. Henry K. Beecher tarafından yayımlanan "The Powerful Placebo" başlıklı makale, bu fenomenin bilimsel boyutunu geniş kitlelere tanıttı. Bu çalışmayla birlikte yapılan yüzlerce deney, plasebonun yalnızca psikolojik değil, biyolojik bir güç olduğunu ortaya koydu. Zihin bir şeye inandığında, beyin buna kimyasallarla karşılık verir. Dopamin, serotonin ve endorfin gibi nörotransmitterler devreye girerek ruh halini iyileştirir, ağrıyı azaltır ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Özellikle depresyon tedavisi üzerine yapılan deneylerde, gerçek ilaç verilmemesine rağmen plasebo uygulanan kişilerde duygu durumunu düzenleyen beyin bölgelerinde yüksek aktivite saptanmıştır. Plasebo uygulamaları tıp etiğinde tartışmalı bir alan olmayı sürdürüyor. Tedaviymiş gibi yapılan bu uygulama bazı otoritelerce etik dışı kabul edilse de, bilimsel araştırmalarda gönüllülere deney sonunda detaylı açıklama yapılıyor. Bu şeffaflık sayesinde, kontrollü deneylerde plasebo kullanımı etik sınırlar içinde değerlendiriliyor. Sanılanın aksine, plasebo sadece psikolojik bir illüzyon değil. Bugün kalp atış hızından kan basıncına kadar pek çok fizyolojik parametre üzerinde etkili olduğu bilimsel olarak kanıtlanmış durumda. Örneğin; astım hastalarına plasebo ilaç verildiğinde solunum yollarının açıldığına dair net bulgular elde edilmiştir. Sabahları “kahve içmeden kendime gelemem” diyenlerin durumu, aslında bir plasebo etkisi olabilir. Çünkü kafeinin biyolojik etkisi dakikalar alırken, daha ilk yudumda hissedilen canlanma tamamen zihinsel beklentiyle oluşur. Bu durum, plasebonun yalnızca klinik ortamlarda değil, hayatın içinde de kendini gösterdiğini kanıtlıyor. Plaseboyu "kendini kandırmak" ya da "yalnızca olumlu düşünmekle her şey geçer" anlayışıyla karıştırmamak gerekir. Bu fenomen, beynin beklenti karşısında verdiği kimyasal tepkilere dayanır. Özellikle daha önce işe yarayan bir ilacın görünümünde verilen bir plasebo, klasik koşullanma yoluyla kişide olumlu sonuç yaratabilir. Ancak unutulmamalı ki plasebo, hastalığı kökten çözmez, sadece belirtileri hafifletebilir.
PLASEBO ETKİSİNİN TARİHSEL KÖKENİ
BEYİN VE PLASEBO: BİR SİNERJİ NASIL OLUŞUR?
PLASEBO ETİK Mİ?
PLASEBO BİR ZİHNİN OYUNU MU?
GÜNLÜK HAYATIMIZDA PLASEBO ETKİSİNE ÖRNEK: KAHVE
PLASEBO ETKİSİ NE DEĞİLDİR?
Bakmadan Geçme
