Nisaplı Seçim Ne Demek?
'Nisap', Arapça kökenli bir kelime olup, bir işin gerçekleşmesi, bir kararın alınması veya bir hakkın kazanılması için gereken asgari sayı ya da yeterli çoğunluk anlamına gelir.
Nisaplı seçim, bu kavramın seçim sistemlerine uyarlanmış halidir. Ancak bu terim, doğrudan bir seçim sistemi adı değildir; daha çok, bir seçimde veya toplantıda bir kararın geçerli olabilmesi için belirli bir sayının ya da oranın (çoğunluğun) sağlanması gerektiğini ifade eder.
Örneğin, bir derneğin genel kurul toplantısında bir kararın alınabilmesi için toplantı nisabı ve karar nisabı belirlenir:
- Toplantı Nisabı: Toplantının geçerli sayılması için gereken asgari üye sayısı. Diyelim ki, bir dernek tüzüğünde toplantı nisabı "üyelerin salt çoğunluğu" olarak belirlenmiştir. Eğer toplam 100 üye varsa, toplantının yapılabilmesi için en az 51 üyenin hazır bulunması gerekir.
- Karar Nisabı: Toplantıda alınan bir kararın geçerli olması için gereken asgari oy sayısı. Örneğin, tüzükte "kararlar toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile alınır" deniyorsa, 51 kişinin katıldığı bir toplantıda bir kararın alınabilmesi için en az 26 kişinin oyu gerekir.
Seçim sistemlerinde ise nisap, genellikle siyasi partilerin veya bağımsız adayların meclise girebilmesi için belirlenen seçim barajı ile ilişkilendirilir. Bir partinin ülke genelinde veya belirli bir seçim bölgesinde bu barajı aşamaması durumunda, aldığı oylar temsil hakkı kazanmak için yeterli sayılmaz ve bu oylar genellikle diğer partilere dağıtılır.
Nisaplı seçim ifadesi, bir seçim sürecinde sonuçların geçerli sayılması için belli başlı kural ve sayısal çoğunluklara uyulması gerektiğini vurgular. Bu, hem bir toplantının yapılabilmesi hem de bir adayın veya partinin temsil hakkı kazanabilmesi için önceden belirlenmiş bir şarttır.
Bakmadan Geçme
