Konut, arsa ve iş yeri alırken bu hataları yapmayın!

Konut alırken nelere dikkat edilmeli?
Hazırlanan Konut Alım Rehberi’ne göre, alınacak konutun fiyatının mutlaka benzer özelliklere sahip diğer konutların fiyatlarıyla karşılaştırılması gerekiyor. Bu karşılaştırma için emlak ilan siteleri kullanılabileceği gibi, bölgedeki emlak danışmanlarından görüş alınabilir ya da Sermaye Piyasası Kurulu tarafından lisanslı kuruluşlara değerleme raporu hazırlatılabilir.

Satın alma sürecinde sadece evin fiyatı değil, alıcı ve satıcının ayrı ayrı ödeyeceği yüzde 2 tapu harcı, tapu döner sermaye harcı, emlak vergisi ve DASK gibi ek maliyetler de göz önünde bulundurulmalı. Ayrıca tapu senedinde taşınmazın niteliğinin mutlaka “konut” veya “mesken” olarak tescil edilmiş olması gerekiyor. Depo, ofis veya dükkan gibi tescilli taşınmazların fiilen konut olarak kullanılması, hukuken konut olarak kabul edildiği anlamına gelmiyor.

Kat irtifakı ve kat mülkiyeti farkı
Tapu detayları da kritik öneme sahip. Kat irtifakı, tamamlanmamış bir yapıdaki hak sahiplerinin paylarını gösterirken, kat mülkiyeti, bina tamamen bittikten ve yapı kullanım izni (iskan) alındıktan sonra her bağımsız bölüm için oluşturulan tam mülkiyet hakkını ifade ediyor. Konut satın alırken kat mülkiyeti olup olmadığı mutlaka kontrol edilmeli.

Bunların yanı sıra, taşınmaz üzerinde yer alan “kamu haczi şerhi”, “satışa arz şerhi”, “intifa hakkı şerhi”, “kamulaştırma şerhi” veya “riskli yapıdır şerhi” gibi kayıtlar incelenmeli. Ayrıca ipotek durumu, yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi de sorgulanmalı.

Arsa ve arazi alımında kritik noktalar
MKK GABİM’in hazırladığı rehberde, arsa veya arazi alırken yüz ölçümüne, tapu kayıtlarındaki şerh ve beyanlara, kullanım hakkına veya kısıtlama olup olmadığına dikkat edilmesi gerektiği belirtiliyor. Özellikle “arkeolojik sit alanı” beyanı, “imar düzenlemesine alınmıştır” kaydı, “geçit hakkı” veya “üst hakkı” gibi detaylar satın alma sürecinde ciddi riskler oluşturabiliyor.

Alınacak arsanın hisseli malik durumu varsa ortakların onayı alınmalı, imar durumu ve bölgenin gelecekteki yapılaşma potansiyeli belediye veya yetkili kurumlardan araştırılmalı. Arsada parselin imar durumu, cephe ve derinlik şartları, sit alanı olup olmadığı ve bölgedeki toplulaştırma veya kamulaştırma işlemleri mutlaka öğrenilmeli.

İş yeri satın alırken nelere dikkat edilmeli?
İş yerinin fiyatı da mutlaka benzer nitelikteki diğer iş yerleriyle karşılaştırılmalı. Ayrıca tapuda “iş yeri” veya “dükkan” olarak tescilli olması çok önemli. Hukuki kısıtlamalar, ipotekler, şerhler, yapı ruhsatı, imar durumu ve deprem riski kontrol edilmeli. İş yerinin projeye uygunluğu, taşıyıcı sistemlerin sağlamlığı ve iç yapısının durumu gözle incelenmeli.

Hem konut, hem arsa, hem de iş yeri için ortak nokta, belgelerdeki tüm bilgilerin doğruluğunu teyit etmek, şerh ve beyanları dikkatle incelemek ve olası risklere karşı önceden araştırma yapmak.