Kişiye özel tedavilerde Türkiye'den araştırmacılara büyük fırsat

Avrupa Birliği’nin Ufuk Avrupa Programı Sağlık Kümesi tarafından desteklenen ve Türkiye’de TÜBİTAK’ın ortağı olduğu “Kişiselleştirilmiş Tıp için Avrupa Ortaklığı”, 2026 yılına yönelik CARMEN2026 Ortak Çağrısını başlattı. Çağrı kapsamında Türk ve Avrupalı araştırmacılar, dünya genelinde en sık görülen ölüm nedenleri arasında yer alan kardiyovasküler, metabolik ve böbrek kaynaklı hastalıklara yönelik kişiye özel tedavi yöntemleri geliştirmek için uluslararası konsorsiyumlar oluşturacak.

TÜBİTAK kaynaklarına göre kişiselleştirilmiş tıp alanındaki bu yeni çağrı, hastalar arasındaki genetik, çevresel ve yaşam tarzı farklılıklarının geleneksel tedavi yaklaşımlarını sınırlaması nedeniyle büyük önem taşıyor. Program; risk altındaki bireylerin daha erken belirlenmesi, hastalığın ilerleyişinin daha iyi anlaşılması ve kişiye özgü koruyucu veya tedavi edici yöntemlerin geliştirilmesi için çok disiplinli projeleri teşvik ediyor.

Çağrı kapsamında sunulacak projelerin, klinik öncesi araştırmalar için insan hücre kültürleri, organoid modelleri ve hastalığa özgü deneysel hayvan modelleri gibi ileri teknikleri kullanması bekleniyor. Araştırma ekiplerinden, tedavi yanıtını ve tedaviye bağlı yan etkileri izleyebilecek yeni moleküler belirteçler tespit etmeleri; doz optimizasyonu dahil olmak üzere tedavileri bireyselleştirmeye yönelik yeni yöntemler geliştirmeleri isteniyor.

Bu modelleme çalışmalarına ek olarak, hastalığın kötüleşme riskini erken dönemde tahmin etmeyi mümkün kılacak tanısal yaklaşımlar da çağrının odak alanları arasında bulunuyor. Böylece kardiyovasküler-böbrek-metabolik sendrom olarak tanımlanan tabloya geçişin geciktirilmesi hedefleniyor.

Başvuruların yalnızca çok ortaklı uluslararası konsorsiyumlar tarafından yapılabileceği belirtilirken, konsorsiyumların en az üç farklı AB üyesi veya asosiye üyesi ülkeden kuruluş içermesi şart koşuluyor. Uluslararası başvurular EP PerMed Proje Başvuru Sistemi, ulusal başvurular ise TÜBİTAK Proje Başvuru Sistemi üzerinden alınacak.

TÜBİTAK, Türkiye’den başvuru yapacak yükseköğretim kurumları, eğitim ve araştırma hastaneleri, kamu kurumları ve özel sektör şirketleri için projeleri 36 aya kadar destekleyecek. Proje başına sağlanacak katkı üst limiti 200 bin avro olarak belirlendi. Bunun yanında yurtiçi ve yurtdışı bilimsel toplantı ve ortak çalışma ziyaretleri için yürütücü kuruluş başına 311 bin liraya kadar ek destek sağlanabilecek.

Uluslararası başvuruların son tarihi 10 Şubat 2026, ulusal başvuruların son tarihi ise 16 Şubat 2026 olarak duyuruldu.

Yeni çağrı ile Türk ve Avrupalı bilim insanlarının, kişiselleştirilmiş tıp alanında daha etkin tedavi yöntemleri geliştirmesinin önü açılırken, hastaların ihtiyaçlarına göre şekillenen yenilikçi tıbbi çözümlerin hız kazanması bekleniyor.