Kırsal kalkınma projeleri milyonluk yatırımlara ve binlerce işe dönüştü

Türkiye’de kırsal kalkınmayı desteklemeye yönelik çalışmalar, 2026 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda yer alan verilerle yeniden gündeme geldi. Tarım ve kırsal alanlarda üretimin modernleşmesi ve geliştirilmesi amacıyla uzun yıllardır yürütülen çeşitli destek programları, hem yatırım hacmini artırıyor hem de kırsal bölgelerde istihdamı ciddi ölçüde büyütüyor.

Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi doğrultusunda uygulanan politikalar kapsamında, tarım ve kırsal kalkınma programlarının daha etkili ve yaygın bir şekilde yürütülmesi için çalışmalar sürdürülüyor. Strateji çerçevesinde tarım altyapısının güçlendirilmesi, üreticilerin modern uygulamalara yönlendirilmesi ve kırsal bölgelerde ekonomik hareketliliğin artırılması hedefleniyor.

Bu amaç doğrultusunda, Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı, IPARD (Katılım Öncesi Yardım Aracı Kırsal Kalkınma Bileşeni) destekleri ve bireysel sulama sistemleri gibi farklı başlıklarda üreticilere finansman sağlanıyor. Ayrıca tarımsal danışmanlık hizmetleri ve Çiftlik Muhasebe Veri Ağı Sistemi (ÇMVA) gibi uygulamalara katılımı teşvik eden destek mekanizmaları da devam ediyor.

Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı, özellikle tarımsal ürünlerin işlenmesi, depolanması ve paketlenmesine yönelik yeni tesis yatırımlarına ve mevcut tesislerin modernizasyonuna yüzde 50 oranında hibe desteği sunuyor. Program sayesinde hem üretim zinciri güçleniyor hem de yerel ekonomik faaliyetler çeşitleniyor.

2006–2025 yılları arasında program kapsamında toplam 20 bin 856 proje desteklendi. Bu projeler için üreticilere 9,38 milyar lira hibe sağlanırken, hayata geçirilen yatırımların toplam değeri 19,8 milyar lira olarak kayıtlara geçti. Program sonucunda yıllar içinde 126 bin 877 kişiye istihdam oluşturuldu. Bu yıl programa alınan 4 bin 46 proje için ise 8,9 milyar lira hibe tahsis edildi.

Kırsal kalkınmanın bir diğer önemli ayağını oluşturan IPARD Programı, tarım ve hayvancılık ürünlerinin işlenmesinden yenilenebilir enerji yatırımlarına, kırsal turizmden zanaatkârlığa kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor. Gerçek ve tüzel kişilere, üretici örgütlerine ve kooperatiflere yüzde 50 ile 75 arasında değişen hibe oranlarıyla destek sunuluyor.

2011’de 42 ilde uygulamaya giren IPARD destekleri, 2024 yılından itibaren tüm illere genişletildi. Program kapsamında bugüne kadar hibe tutarı 1,9 milyar avroya ulaştı. Toplam 25 bin 608 proje tamamlanırken, 348 proje hâlen devam ediyor. Programla birlikte 105 bin 680 kişiye istihdam sağlandı. Destek alanlar arasında 13 bin 814 genç, 6 bin 578 kadın yatırımcı bulunuyor.

İstatistikler, kırsal kalkınma programlarının sadece üretim yapısını güçlendirmekle kalmayıp, aynı zamanda kırsalda yaşamı destekleyen, göçü azaltan ve ekonomik istikrarı artıran bir yapıya dönüştüğünü ortaya koyuyor. Hem KKYDP hem IPARD altında yürütülen projelerin önümüzdeki dönemde de daha geniş bir kesime ulaşması hedefleniyor.