Kentsel dönüşüm sürecinde hak kaybı yaşamamak için nelere dikkat etmeli?

Marmara Denizi Silivri açıklarında yaşanan 6,2 büyüklüğündeki depremin ardından, İstanbul’da beklenen büyük deprem tehlikesi yeniden gündeme geldi. Bu durum, riskli yapıların yenilenmesi ve kentsel dönüşüm süreçlerinin hızlandırılması ihtiyacını bir kez daha gözler önüne serdi.

Kentsel dönüşüm sürecinin hukuki boyutlarıyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Kentsel Dönüşüm ve Hukuk Platformu Başkanı Prof. Dr. Gürsel Öngören, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ev sahiplerinin öncelikle belediyeden imar durumlarını öğrenmeleri gerektiğini belirtti. Ardından uzman kişilerle maliyet analizi yapılmasının süreci doğru başlatmada kritik rol oynadığını söyledi.

Öngören, "Yarısı Bizden" kampanyası kapsamında sağlanan kira yardımı, hibe ve kredi desteklerinin doğru değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Müteahhitle temel konularda anlaşmaya varılmadan sözleşme yapılmaması gerektiğini ifade eden Öngören, sürecin mutlaka uzman bir avukat denetiminde yürütülmesi gerektiğini kaydetti.

Arsa paylarının yüzde 51'ine sahip maliklerin anlaşması durumunda dönüşümün mümkün olduğunu aktaran Öngören, anlaşmaya katılmayan maliklerin paylarının, belediyeler aracılığıyla üçüncü kişilere satılarak sürece devam edilebileceğini belirtti. Riskli yapıların yıkımı sonrası, 30 gün içinde anlaşmaya varılamazsa arsanın acele kamulaştırılabileceğini hatırlattı.

Öngören, kentsel dönüşüm sürecinde yaşanan temel sorunlardan birinin, çoğunluk sağlayan maliklerin azınlıktaki maliklere adil olmayan şartlar dayatması olduğunu belirtti. Arsa payı uyuşmazlıklarının da ciddi anlaşmazlıklara yol açtığını söyleyen Öngören, "Vatandaşların, arsa payı düzeltme davası açabileceklerini bilmeleri önemli," dedi.

Kat karşılığı inşaat sözleşmelerinde ev sahiplerinin müteahhitlerin sunduğu sözleşmeleri yeterince incelemeden imzaladıklarına dikkat çeken Öngören, sözleşmelerde inşaat ruhsatı ve tamamlanma sürelerinin açıkça belirtilmesi gerektiğini vurguladı. Ayrıca, inşaat süresinin aşılması durumunda müteahhidin ağır cezai yükümlülük altına alınmasının süreci hızlandırabileceğini söyledi.

İnşaatın yarım kalması durumunda izlenmesi gereken yolları da açıklayan Öngören, mevcut durumun tespiti, kira alacaklarının talebi ve uygun olmayan malzemelerle yapılan işler için tazminat davalarının açılabileceğini, müteahhide karşı icra takibi başlatılabileceğini ifade etti.

Kentsel dönüşümde en sık açılan dava türünün arsa payı düzeltme davaları olduğunu belirten Öngören, bu davalarda zamanaşımı süresi bulunmadığını ve kat mülkiyeti sona erene kadar dava açılabileceğini kaydetti.

Avukat Oğuz Yavuz ise, kentsel dönüşüm sürecinde avukat, mühendis ve mimar desteğinin kritik olduğunu vurguladı. "İnşaat sürecinde karşılaşılabilecek birçok sorun var. Bunlara karşı koruyucu hükümler içeren sözleşmeler yapılmalı," diyen Yavuz, teslim sürelerinin net bir şekilde belirlenmesinin, müteahhitlerin yükümlülüklerini yerine getirmesini kolaylaştıracağını belirtti.