John Nash kimdir, Neden Öldü, Kaç Yaşındaydı?
John Nash Kimdir? Hayatı ve Nobel Ödüllü Başarıları
Matematik ve ekonomi alanında devrim yaratan çalışmalarıyla bilim tarihine geçen John Forbes Nash Jr., yalnızca teorileriyle değil, aynı zamanda hayat mücadelesiyle de ilham veren bir isim oldu. Şizofreniyle verdiği savaşın yanı sıra geliştirdiği Oyun Teorisi sayesinde Nobel Ekonomi Ödülü’nü kazanan Nash’in yaşamı, 2001 yapımı “A Beautiful Mind” (Akıl Oyunları) filmiyle milyonlara ulaştı.
Hayatı ve Eğitimi
13 Haziran 1928’de ABD’nin Batı Virginia eyaletine bağlı Bluefield kasabasında doğan Nash, elektrik mühendisi bir baba ile öğretmen bir annenin çocuğuydu. Küçük yaşlarda matematiğe ilgisini keşfeden Nash, önce Carnegie Mellon Üniversitesi’nde kimya mühendisliği eğitimine başladı. Ancak kısa süre içinde matematiğe yönelerek yolunu değiştirdi. 1948’de Princeton Üniversitesi’nde doktora programına kabul edildi. Yalnızca 21 yaşındayken, 27 sayfalık teziyle doktora derecesi aldı. Bu tez, ileride Nobel’e giden yolun temelini oluşturan “Nash Dengesi” kavramını içeriyordu.
Oyun Teorisi ve Nobel Başarısı
Nash’in geliştirdiği Oyun Teorisi, bireylerin stratejik karar alma süreçlerini matematiksel bir çerçeveye oturtarak ekonomi, siyaset, biyoloji ve sosyal bilimlerde çığır açtı. Bu teori, “Nash Dengesi” adıyla anılarak modern strateji analizlerinin temel taşlarından biri haline geldi. 1994 yılında John C. Harsanyi ve Reinhard Selten ile birlikte Nobel Ekonomi Ödülü’ne layık görülen Nash, 2015’te Abel Ödülü’nü de kazanarak matematik dünyasının en prestijli ödüllerinden birini elde etti.
Şizofreniyle Mücadele ve Vefatı
1950’lerin sonlarında paranoid şizofreni teşhisi konulan Nash, yaklaşık 25 yıl boyunca sanrılar, halüsinasyonlar ve zorunlu hastane tedavileriyle mücadele etti. Uzun yıllar boyunca kendisini toplumdan izole eden bu hastalık, Nash’in bilimsel kariyerini de sekteye uğrattı. Ancak 1980’lerden itibaren hastalığını kontrol altına almayı başararak akademik hayata geri döndü. Çalışmaları yeniden değer kazandı ve matematik çevrelerinde saygıyla anılmaya devam etti.
2001’de Sylvia Nasar’ın biyografisinden uyarlanan “A Beautiful Mind” filmi, Nash’in yaşamını sinema perdesine taşıdı. Russell Crowe’un canlandırdığı Nash karakteriyle film dört Oscar ödülü kazandı ve Nash’in hikâyesini tüm dünyaya duyurdu.
John Nash, 23 Mayıs 2015’te eşi Alicia ile birlikte New Jersey’de geçirdiği trafik kazasında 86 yaşında hayatını kaybetti. Arkasında hem bilimsel bir miras hem de insan iradesinin sınırlarını aşan ilham verici bir hayat hikâyesi bıraktı.
Bakmadan Geçme
