İsrail-İran çatışması büyürse Hürmüz Boğazı kapanır mı?

İsrail’in İran’a yönelik saldırıları, yalnızca Orta Doğu’daki siyasi dengeleri değil, aynı zamanda küresel enerji piyasalarını da derinden etkiledi. Stratejik öneme sahip Hürmüz Boğazı, bu gelişmelerin ardından bir kez daha uluslararası kamuoyunun odağı haline geldi.

Basra Körfezi ile Umman Denizi’ni birbirine bağlayan Hürmüz Boğazı, günlük 17 ila 20 milyon varil ham petrol ve kondensatın taşındığı hayati bir geçiş noktası. Bu miktar, dünya genelinde deniz yoluyla taşınan petrolün yaklaşık üçte birini oluşturuyor. Uluslararası Enerji Ajansı'nın verilerine göre, bu petrolün yüzde 70’i Çin, Japonya, Hindistan, Güney Kore, Singapur, Tayland, Pakistan ve Filipinler gibi Asya ülkelerine ulaşıyor.

Aynı zamanda Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerin sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ihracatının büyük bölümü de bu boğaz üzerinden gerçekleşiyor. Küresel LNG ticaretinin yüzde 20’sinin sağlandığı Hürmüz, bu yönüyle Avrupa ve Asya’nın enerji güvenliği açısından kritik bir noktada yer alıyor.

İsrail’in sabaha karşı Tahran, Tebriz, İsfahan’daki Natanz nükleer tesisi ile Loristan ve Kirmanşah’a düzenlediği saldırılar sonucunda, aralarında İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ve Devrim Muhafızları Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami’nin de bulunduğu üst düzey yetkililer ile 6 nükleer bilim insanı yaşamını yitirdi. Saldırılarda bazı sivil yerleşim alanlarının da hedef alındığı ve çok sayıda sivilin hayatını kaybettiği bildirildi.

Bu gelişmeler, İran’ın daha önceki kriz dönemlerinde dile getirdiği Hürmüz Boğazı’nı kapatma ihtimalini yeniden gündeme taşıdı. Her ne kadar İran’dan şu an için böyle bir adım gelmemiş olsa da, enerji piyasalarında ciddi bir tedirginlik oluşmuş durumda.

Küresel Risk Yönetimi Araştırma Başkanı Arne Lohmann Rasmussen, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Hürmüz Boğazı’nın kapanması petrol piyasası için en büyük kabustur,” ifadelerine yer verdi. Rasmussen, olası bir kapatma durumunda küresel petrol akışının yüzde 20’sinin sekteye uğrayacağını ve fiyatların 100 dolar seviyelerine çıkabileceğini öngördü.

İngiltere Deniz Ticaret Organizasyonu (UKMTO) ve Baltık-Uluslararası Denizcilik Konseyi (BIMCO) gibi kuruluşlar da Orta Doğu’daki artan gerilim nedeniyle deniz ticaret yollarında güvenlik risklerinin arttığına dikkat çekti.

Petrol piyasaları bu gelişmelere sert tepki verdi. İsrail’in saldırıları sonrasında Brent petrol fiyatları yüzde 7'den fazla artarak 73,58 dolara ulaştı ve son 5 ayın en yüksek seviyesini gördü.