Her dakika nükleere 190 bin dolar: Dünya silahlanıyor

Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması’nın (NPT) 57’nci yıl dönümünde hazırlanan veriler, dünya genelinde nükleer silahlanma eğiliminin yeniden hız kazandığını ortaya koydu. Uluslararası Nükleer Silahların Kaldırılması Kampanyası’nın (ICAN) “Hidden Costs” adlı raporuna göre, 2024 yılında nükleer silahlara toplamda 100 milyar dolardan fazla harcama yapıldı. Bu, dakikada ortalama 190 bin 151 dolarlık bir nükleer yatırım anlamına geliyor.

Harcamalar bir önceki yıla göre yaklaşık %11 (9,9 milyar dolar) artarken, 2020–2024 arasında yapılan toplam harcama 415,9 milyar doları buldu. 2024’te bu alana en çok yatırım yapan ülke 56,8 milyar dolarla ABD olurken, onu 12,5 milyar dolarla Çin, 10,4 milyar dolarla İngiltere takip etti. Rusya, Fransa, Hindistan, İsrail, Pakistan ve Kuzey Kore ise sırasıyla daha düşük oranlarda harcama yaptı.

Bu yatırımların çoğu kamuoyu denetiminden uzak şekilde gerçekleşiyor. Raporda, nükleer harcamaların sadece güvenlik politikaları değil, halkın gerçek ihtiyaçları üzerinde de olumsuz etki yarattığına dikkat çekiliyor. Söz konusu dönemde, nükleer silah faaliyetlerinden en az 26 şirket toplamda 43,5 milyar dolar gelir elde etti. Bu şirketlerin yalnızca 2024’te 20 milyar dolarlık yeni sözleşme imzaladığı belirtilirken, ellerinde hâlihazırda 463 milyar dolar değerinde aktif sözleşme bulunduğu kaydedildi.

Aralarında Boeing, Lockheed Martin ve General Dynamics’in de yer aldığı bu şirketlerin, hükümet politikalarını ve kamuoyunu etkilemek amacıyla düşünce kuruluşlarına milyonlarca dolar aktardığı, yalnızca ABD ve Fransa’da lobicilik faaliyetleri için 128 milyon dolar harcandığı ifade edildi. İngiltere’de ise bu şirketlerin üst düzey yetkililerle 196 toplantı yaptığı, bunlardan 18’inin başbakanlık düzeyinde gerçekleştiği bildirildi.

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) 2025 yılı raporuna göre, dünya genelinde yaklaşık 12 bin 241 nükleer savaş başlığı bulunuyor. Bunların 3 bin 912’si konuşlandırılmış durumda, 2 bin 100 kadarı ise yüksek alarm düzeyinde. ABD ve Rusya, dünya genelindeki savaş başlıklarının %90’ına sahip. Çin’in ise başlıklarının bir kısmını barış döneminde hazır tuttuğu düşünülüyor.

Yeni START anlaşmasının 2026’da sona ermesiyle birlikte, ABD ve Rusya’nın konuşlandırılmış başlık sayısında artış yaşanabileceği öngörülüyor. ABD ayrıca yeni stratejik olmayan nükleer silahları envantere eklemeyi planlıyor.

Çin’in savaş başlığı sayısının 2025 itibarıyla 600’e ulaştığı tahmin edilirken, Kuzey Kore’nin yaklaşık 50 başlığı olduğu ve 40’tan fazlasını üretmeye yetecek fisil materyale sahip olduğu belirtiliyor. İsrail’in ise yaklaşık 90 savaş başlığı bulunduğu ve nükleer altyapısını sürekli olarak güncellediği değerlendiriliyor.

Dimona tesisindeki faaliyetler, Jericho balistik füzeleri ve nükleer kapasiteli denizaltılar gibi sistemlerle desteklenen İsrail’in, 2022’de bu alana yaklaşık 1,2 milyar dolar harcadığı tahmin ediliyor.