Bilim insanları, küresel iklim değişikliğinin hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklar üzerindeki etkilerine dikkat çeken kapsamlı bir araştırmaya imza attı. Londra Doğa Tarihi Müzesi tarafından yürütülen ve sonuçları kurumun resmi internet sitesinde paylaşılan çalışmada, Dünya’nın 1,5 derecelik küresel ısınmaya doğru ilerlediği bir senaryoda iklim değişikliğinin zoonotik hastalıklar üzerindeki olası etkileri değerlendirildi.
Araştırmada, “zoonotik” olarak adlandırılan ve hayvanlardan insanlara bulaşabilen hastalıkların iklim koşullarıyla olan ilişkisi ele alındı. Yüzlerce bilimsel çalışmayı inceleyen araştırmacılar, toplam 53 zoonotik hastalık için ayrıntılı iklim ve hastalık verileri topladı. Çalışmada ayrıca, bilinen 816 zoonotik hastalıktan yalnızca yaklaşık yüzde 6’sının iklim değişikliği bağlamında bilimsel olarak incelendiği tespit edildi.
Araştırmanın bulgularında, sivrisinek, kene ve pire gibi canlılar aracılığıyla yayılan hastalıkların oluşturduğu riskin özellikle vurgulandığı görüldü. Bu canlıların sıcaklık, yağış ve nem gibi iklimsel faktörlerden doğrudan etkilendiğine işaret edilen çalışmada, iklim değişikliğinin bu hayvanların yaşam alanlarını ve yayılım alanlarını değiştirebileceği ifade edildi. Daha sıcak bir dünyanın, hava koşullarında değişimlere yol açarak hem doğal habitatları hem de hastalıkların coğrafi dağılımını dönüştürebileceği belirtildi.
Araştırmada, birçok hayvan türünün yaşam alanlarının değişmesinin, insanlarla vahşi yaşam arasındaki etkileşimi artırabileceğine dikkat çekildi. Bu durumun, hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıkların yayılma ihtimalini yükseltebileceği vurgulandı. Özellikle yüksek sıcaklıkların, sivrisinekler tarafından yayılan zoonotik enfeksiyonların riskini neredeyse iki katına çıkarabileceği kaydedildi.
Çalışmada yer alan değerlendirmelere göre, sıcaklık artışı sivrisineklerin gelişim süreçlerini hızlandırabilirken, bazı bölgelerde kemirgen popülasyonlarının artmasına da neden olabiliyor. Bu durumun, hastalık etkenlerinin daha hızlı yayılmasına zemin hazırlayabileceği ifade edildi.
Araştırmanın yazarlarından David Redding, konuya ilişkin değerlendirmesinde veba hastalığını örnek göstererek şu ifadeleri kullandı:
“Vebaya kemirgenler ve onlardan beslenen pireler arasında dolaşan bir bakteri neden olur. Sıcaklık, bu sistemi büyük ölçüde etkiler. Daha sıcak koşullar, bazı bölgelerde kemirgen popülasyonlarını artırabilir ve pirelerin gelişimini hızlandırabilir, bu da bulaşma olasılığını artırabilir.”
Araştırmacılar, iklim değişikliğinin yalnızca çevresel etkilerle sınırlı kalmadığını, insan sağlığı üzerinde dolaylı fakat önemli sonuçlar doğurabileceğini belirtti. Çalışmada, özellikle gelecekte yaşanabilecek küresel sıcaklık artışlarının, zoonotik hastalıkların yayılma dinamiklerini daha karmaşık hale getirebileceğine dikkat çekildi.
Araştırmanın sonuçları, uluslararası bilim dünyasında saygın bir yere sahip olan “Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS)” dergisinde yayımlandı. Çalışmanın, iklim değişikliği ile halk sağlığı arasındaki ilişkiye dair gelecekte yapılacak araştırmalara katkı sağlaması bekleniyor.
