Feri Müdahale Nedir? (CHP)

DAVALARA DIŞARIDAN KATILMA HAKKI: FER'Î MÜDAHİLLİK NEDİR, NASIL UYGULANIR?

Adını duyan çok, anlamını bilen az! Mahkemelerde geçen “fer’î müdahil” terimi, hukuk dilinde sıkça yer alsa da kamuoyunda tam olarak neyi ifade ettiği hâlâ merak konusu. İşte, fer'î müdahalenin anlamı, süresi, örnekleri ve konumuna dair merak edilenler…

FER'Î MÜDAHİL NE DEMEK?

Fer’î müdahil, devam eden bir davaya taraflardan birinin yanında yer almak için dışarıdan katılan kişidir. Ancak bu kişi, davanın doğrudan tarafı değildir. Hukukî bir menfaatinin zedeleneceğini düşündüğü için, taraflardan birine destek amacıyla müdahil olur.

Kısaca: “Bu davanın sonucu beni de etkiler, o yüzden ben de burada olmalıyım” diyen kişidir.

FER’Î MÜDAHİLE ÖRNEĞİ

Bir örnekle açıklayalım:

• A kişisi, B kişisine bir arsa satmış olsun. B de bu arsayı C’ye devretsin.

• Şimdi D kişisi, “bu arsa benimdi” diyerek B’ye karşı tapu iptal davası açtı.

• C, bu davanın sonucunda tapusunu kaybedebileceği için B'nin yanında davaya fer’î müdahil olabilir.

Yani: Davaya taraf değil ama davanın sonucu, mevcut haklarını doğrudan etkileyecek.

ASLİ VE FER’Î MÜDAHALE ARASINDAKİ FARK

• Aslî müdahil: Davaya doğrudan taraf olmak isteyen ve “bu dava benim hakkımı da ilgilendiriyor, beni de taraf olarak kabul edin” diyen kişidir. Sonuçta dava doğrudan onun hakkında da yürütülür.

• Fer'î müdahil: Davaya destek amacıyla katılır. Yani “bu dava bir başkasına karşı ama sonucu beni etkiler” diyerek, bir taraf lehine müdahil olur. Asıl taraf gibi yargılanmaz.

FER’Î MÜDAHİL NEREDE OTURUR?

Bu sorunun cevabı aslında bir duruşma kuralını işaret eder:
Fer’î müdahil, desteklediği tarafın yanında oturur. Mahkeme salonunda savunma yapılan kürsüde, örneğin davalıyı destekliyorsa davalının arkasında oturur. Bu, hem sembolik hem de uygulamaya yönelik bir yerleşimdir.

FER’Î MÜDAHALE NE ZAMANA KADAR YAPILABİLİR?

Fer’î müdahale için süre, davanın karara bağlanmasına kadar geçerlidir. Ancak bu, davanın geç safhalarında yapılan başvuruların reddedilmeyeceği anlamına gelmez. Mahkemeler, çok geç yapılan müdahale taleplerini “yargılamayı uzatacağı” gerekçesiyle reddedebilir.

En uygun zaman: Ön inceleme aşamasına kadar olan dönem.
En geç zaman: Karar verilinceye kadar.

Fer’î müdahillik, hukukta “dolaylı ama önemli bir söz hakkı” demektir. Bir davanın sonucunun sizi etkileyeceğini düşünüyorsanız, o davada taraflardan birinin yanında yer alabilir, kendi menfaatinizi mahkemede dolaylı yoldan koruyabilirsiniz.

Feri Müdahale Nedir ve CHP Kurultay Davasında Neden Önemli?

Feri Müdahale Nedir?
Feri müdahale, Türk hukuk sisteminde, bir davanın tarafları olmayan üçüncü kişilerin, dava sonucunun kendi hak veya menfaatlerini etkileyebileceği gerekçesiyle, davaya bir tarafın lehine destek olmak amacıyla katılmasıdır. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 66. maddesinde düzenlenen bu kavram, feri müdahilin asli taraf gibi değil, yalnızca destekleyici bir konumda yer aldığını belirtir. Feri müdahil, davaya katıldığı tarafın yararına usul işlemleri yapabilir, ancak bağımsız bir talepte bulunamaz ve dava hakkında doğrudan hüküm kurulamaz.

CHP Kurultay Davasında Feri Müdahale
Son güncel gelişmelere göre, CHP’nin 38. Olağan Kurultayı’nın iptali istemiyle Ankara 42. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görülen davada, feri müdahale konusu dikkat çekiyor. CHP Parti Meclisi (PM) üyeleri ve bazı delegeler, dava sonucunun parti içi yönetim, temsil ve yetki dağılımını etkileyebileceği gerekçesiyle feri müdahillik talebinde bulundu. Mahkeme, 30 Haziran 2025 tarihli duruşmada bu talepleri kabul etti ve feri müdahillere söz hakkı verdi.

Neden Önemli?

• Davanın Kapsamı ve Etkisi: CHP Kurultay davası, parti yönetiminin meşruiyetine dair “mutlak butlan” iddialarını içeriyor. Feri müdahil olarak katılan PM üyeleri, dava sonucunun kendi statülerini doğrudan etkileyeceğini savunuyor. Bu nedenle, mahkemenin feri müdahale taleplerini kabul etmesi, davanın daha geniş bir perspektiften ele alınmasını sağlıyor.

• Hukuki Dinlenilme Hakkı: Feri müdahale, hukuki dinlenilme hakkının bir yansıması olarak, üçüncü kişilerin kendi menfaatlerini koruma imkanını sağlıyor. CHP davasında, PM üyelerinin müdahillik talebi, mahkemenin daha kapsayıcı bir yargılama yapmasına olanak tanıyor.

• Usul Ekonomisi ve Strateji: Feri müdahale taleplerinin kabulü, CHP’nin savunma stratejisini güçlendirebilir. PM üyelerinin ifadeleri, davanın seyrini etkileyebilecek yeni argümanlar sunabilir. Ancak, bu durum davanın süresini uzatabilir; nitekim mahkeme, bir sonraki duruşmayı 8 Eylül 2025’e erteledi.

Tartışmalar ve Sosyal Medya Yansımaları
Feri müdahale taleplerinin kabulü, sosyal medyada ve kamuoyunda yoğun ilgi gördü. Bazı kullanıcılar, bu hamlenin CHP’nin dava sürecini güçlendireceğini düşünürken, diğerleri davanın uzamasının parti içi tartışmaları alevlendirebileceğini öne sürüyor. Özellikle, eski Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu ve mevcut lider Özgür Özel arasındaki çekişmelerin bu dava üzerinden yeniden gündeme geldiği belirtiliyor.

CHP Kurultay davasında feri müdahale, hem hukuki hem de siyasi açıdan önemli bir rol oynuyor. PM üyelerinin ve delegelerin müdahillik talepleri, davanın sadece asli tarafları değil, parti yönetimindeki geniş bir kesimi ilgilendirdiğini gösteriyor. Mahkemenin bu talepleri kabul etmesi, yargılamanın daha şeffaf ve kapsayıcı bir şekilde ilerlemesine katkı sağlayabilir, ancak dava sürecinin uzaması, CHP içindeki dinamikleri daha da karmaşık hale getirebilir.