Evlilik sonrası 300 gün kuralı sürüyor

İstanbul 8. Aile Mahkemesi, önüne gelen bir dava kapsamında Türk Medeni Kanunu’nda yer alan tartışmalı bir hükmün iptali için Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvuruda bulundu. Mahkeme, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun “kadın için bekleme süresi” başlıklı 132. maddesinin anayasaya uygunluğunun denetlenmesini talep etti.

Söz konusu maddede, “Evlilik sona ermişse, kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak 300 gün geçmedikçe evlenemez. Doğurmakla süre biter. Kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılması veya evliliği sona eren eşlerin yeniden birbiriyle evlenmek istemeleri hallerinde mahkeme bu süreyi kaldırır” hükmü yer alıyor.

İstanbul 8. Aile Mahkemesi’nin başvurusu üzerine dosya Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu gündemine alındı. Yüksek Mahkeme, yapılan değerlendirmede, özellikle “Kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılması veya evliliği sona eren eşlerin yeniden birbiriyle evlenmek istemeleri hallerinde mahkeme bu süreyi kaldırır” hükmünü içeren son fıkranın iptali yönündeki istemi ele aldı.

Bugün gerçekleştirilen Genel Kurul toplantısında alınan kararla, iptal talebi oy çokluğuyla reddedildi. Böylece, Türk Medeni Kanunu’nun 132. maddesinde yer alan düzenleme, herhangi bir değişikliğe uğramadan yürürlükte kalmaya devam edecek.

Anayasa Mahkemesi’nin kararı, gerekçeli olarak daha sonra yazılıp açıklanacak. Bu gerekçede, “kadın için bekleme süresi” düzenlemesinin anayasaya uygunluğuna dair Yüksek Mahkeme’nin hangi argümanları dikkate aldığı ayrıntılı biçimde ortaya konulacak.

Türk Medeni Kanunu’nda yer alan bu hüküm, uzun süredir kamuoyunda tartışma konusu oluyordu. Uygulamada “iddet müddeti” olarak bilinen bu süre, evliliği sona eren kadınların yeniden evlenebilmesi için belirlenen 300 günlük zaman dilimini ifade ediyor. Düzenlemenin temel gerekçesi, doğabilecek çocuğun soybağına ilişkin hukuki ihtimallerin karışmasını önlemek olarak gösteriliyor. Ancak kimi hukukçular ve kadın örgütleri, bu sürenin kadınların evlenme özgürlüğünü kısıtladığı gerekçesiyle kaldırılması gerektiğini savunuyor.

Öte yandan, mevcut kanun, bazı istisnai durumlarda bu sürenin kaldırılmasına imkân tanıyor. Eğer kadının önceki evliliğinden gebe olmadığı tıbben tespit edilirse veya boşanan eşler yeniden birbirleriyle evlenmek isterse, mahkeme kararıyla bu süre kaldırılabiliyor. İstanbul 8. Aile Mahkemesi’nin başvurusu da bu noktada şekillenmişti.

Ancak Anayasa Mahkemesi, iptal talebini reddederek mevcut uygulamanın devamına karar verdi. Böylelikle, evliliği sona eren kadınların 300 günlük bekleme süresi, kanunda öngörülen istisnalar dışında geçerliliğini koruyacak.