Elazığ'ın Depreme En Dayanıklı Bölgeleri Hangisi?

Kentte Zemin Yapısının Önemi ve Jeolojik Riskler

Elazığ şehri, Türkiye’nin deprem açısından oldukça hassas bölgelerinden biri. Çünkü şehir, aktif fay hatlarının kesişiminde yer alıyor ve geçmişte büyük sarsıntılar yaşamış durumda. Özellikle zemin etüdü yapılmadan inşa edilen yerleşim alanları ve yapı stoğundaki kalite farklılıkları, risk düzeyini yükseltiyor. Zemini kayalık ya da sıkışmış sedimanlardan oluşan bölgeler genel olarak daha sağlam kabul edilirken, alüvyon ya da gevşek yapıdaki alanlar daha büyük risk taşıyor. Bu bağlamda Elazığ’da “dayanıklı bölgeler” kavramı sadece bina kalitesiyle değil zeminin niteliğiyle de doğrudan ilişkili.

Zemin Yapısı Sağlam Mahallelerin Özellikleri

Şehrin özellikle kuzey kesimlerinde yer alan mahaller, jeolojik yapı bakımından daha avantajlı kabul ediliyor. Son dönemde yapılan yerel haber analizlerine göre; Çayda Çıra, Şahinkaya, Bizmişen, Yemişlik, Zafran, Esentepe, Yıldızbağları, Fevzi Çakmak, Cumhuriyet ve Çatalçeşme gibi mahalleler kayalık-veya sıkışmış zemine sahip oldukları için depreme karşı görece daha yüksek dayanıklılık gösteriyor. Bu bölgelerde, yapılaşma açısından da yeni projeler hız kazanmış durumda; zemin sağlamlığı, yatırım açısından da değer kazandırıyor.

Şehir İçi Farklılıklar ve Riskli Alanlar

Bununla birlikte Elazığ genelinde “her mahalle eşit güvenli değil” diyebilmek olası. Uzmanlar bazı mahallelerin zemininin gevşek olduğunu, rüzgârla ve sarsıntıyla daha fazla yer değiştirebileceğini vurguluyor. Örneğin, Sürsürü, Abdullahpaşa, Aksaray gibi bölgeler, orta–zayıf zemin sınıfında değerlendiriliyor. Bu tür alanlarda bina seçimi yaparken zemin etüdü, yapı ruhsatı ve geçmiş sismik veri dikkate alınmalı. “Dayanıklı bölge” etiketi tek başına yeterli olamaz; bina kalitesi, mühendislik uygulamaları da kritik.

İlçelerde Risk Profili ve Daha Güvenli Yerleşimler

Şehir merkezi kadar, şehrin ilçelerinde de zemin dayanıklılığı açısından farklılıklar olduğu görülüyor. Bazı ilçeler aktif fay hatlarına nispeten daha uzak konumda yer alması ve jeolojik yapıları nedeniyle “daha güvenli” kabul ediliyor. Örneğin Ağın, Keban ve Baskil gibi ilçelerde yerleşim alanlarının fay hatlarından görece uzak olduğu belirtildi. Ancak bu durum “risk yok” anlamına gelmiyor. Çünkü şehir geneli aktif bir fay sistemine sahip ve dolayısıyla hazırlık her yerde şart.

Yapılaşma, Kentsel Dönüşüm ve Dayanıklılık Kriterleri

Elazığ’da depreme dayanıklılık yalnızca sağlam zemine oturtulmakla sınırlı değil; binaların mühendislik standartlarına, kullanılan malzemeye, yapı denetim süreçlerine bağlı olarak büyük değişkenlik gösteriyor. Kentsel dönüşümle birlikte özellikle zemin açısından sağlam alanlarda yeni konut projeleri öne çıktı. Örneğin, Çatalçeşme, Bizmişen, Yemişlik gibi bölgeler hem zemini hem yapı stoğu açısından değer kazanmaya başladı. Bu bağlamda ev arayanların, “mahallenin sağlamlığı” kadar “binanın yapım kalitesi”ne de bakması öneriliyor.

Depreme dayanıklılık açısından Elazığ’da öne çıkan bölgeler, zemini kayalık ya da sıkışmış sedimanlardan oluşan, fay hattına nispeten uzak ve yeni yapılaşmanın yoğunlaştığı mahaller olarak öne çıkıyor. Fakat unutmamak gerekiyor ki; sağlam zemin + kaliteli yapı + iyi denetim üçlüsü olmadan “tam güvenli yerleşim” demek mümkün değil. Bu nedenle ev ve arsa alırken, bölge analizi, zemin etüdü raporları ve bina ruhsatları dikkatle incelenmeli.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım