Doğrudan satış sistemlerine ilk kez özel düzenleme geldi

Ticaret Bakanlığı, doğrudan satış sistemlerinin işleyişine dair ilk kez özel hükümler içeren bir yönetmelik yayımladı. “Doğrudan Satışlar Hakkında Yönetmelik” adıyla Resmî Gazete’de yayımlanan düzenleme, doğrudan satış sistemlerinin piramit yapıya dönüşmesinin önüne geçilmesi, tüketici haklarının korunması ve girişimcilerin adil koşullarda faaliyet göstermesi amacıyla hazırlandı.

Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, yönetmelik kapsamında hem doğrudan satış şirketleri hem de sistemde yer alan satıcılar için açık, denetlenebilir kurallar getirildi. Tüketicilerin mağduriyet yaşamaması için özellikle cayma hakkı, iade süreci ve bilgilendirme sorumluluğu gibi başlıklarda detaylı düzenlemelere yer verildi.

Yeni düzenleme ile doğrudan satış yetki belgesi uygulaması başlatıldı. Buna göre, bu sistemde faaliyet göstermek isteyen şirketlerin 3 yıl geçerli olacak yetki belgesini alması zorunlu hale geldi. Şirketlerin aynı zamanda en az 10 milyon TL ödenmiş sermayeye sahip olması ve Türkiye’deki bankalarda 3 milyon TL'lik bloke hesap açtırması da şart koşuldu.

Doğrudan satışta pazarlanan mal ve hizmetlerin, tüketiciler açısından pazarlanabilir nitelikte olması gerektiği vurgulanırken, sistem içerisinde hızlı zenginlik vaat eden veya yanıltıcı beyanlara kesinlikle yer verilmeyeceği belirtildi. Ayrıca sisteme katılımda baskı, aldatma ve manipülasyon gibi yöntemlerin kullanılmasının önüne geçilecek.

Yönetmelikle birlikte doğrudan satış şirketlerine, tüketicilere yönelik ayrıntılı bilgilendirme sistemi kurma zorunluluğu getirildi. Cayma hakkı kapsamında, tüketicilere 30 gün içerisinde gerekçe göstermeden sözleşmeden dönme hakkı tanındı. Eksik bilgilendirme durumunda bu sürenin 1 yıla kadar uzayabileceği kaydedildi.

Sisteme katılan satıcılara da çeşitli sınırlamalar getirildi. 18 yaş altı bireyler, fiil ehliyeti olmayan kişiler, şirket ortakları, yöneticileri ve yakın akrabaları doğrudan satıcı olamayacak. Ayrıca sisteme yeni katılanlardan aidat, giriş ücreti veya benzeri bedellerin alınması yasaklandı.

Ticaret Bakanlığı açıklamasında, doğrudan satış sistemlerinin özellikle kadın girişimciler için önemli bir alan oluşturduğuna dikkat çekilerek, kadınların ticari hayata katılımının desteklenmesinin yönetmeliğin hedeflerinden biri olduğu ifade edildi.

Doğrudan satışın esnek çalışma imkânı sunduğu, girişimcilik ruhunu teşvik ettiği ancak denetimsiz yapılarla kötüye kullanılabildiği belirtilerek, yayımlanan yönetmelikle birlikte tüketiciyi koruyan, adil rekabeti destekleyen ve dolandırıcılık ihtimalini ortadan kaldıran bir çerçevenin oluşturulduğu aktarıldı.