Denetimlerde yeni dönem: Oyuncaklarda künye şartı geliyor

Türkiye, yeni yıldan itibaren oyuncak ithalatında uygulanacak denetim sürecine yeni bir aşama eklemeye hazırlanıyor. Ticaret Bakanlığından edinilen bilgilere göre, 1 Ocak 2026 itibarıyla Türkiye’ye getirilen oyuncaklarda üretici ve ithalatçı firmaya ait temel bilgilerin ürün üzerinde, ambalajında ya da ürüne eşlik eden bir belgede bulunması zorunlu olacak. Bu bilgilerin yer almadığı başvurular, “işaretleme eksikliği” gerekçesiyle uygun bulunmayacak.

Halihazırda oyuncaklar, Oyuncakların İthalat Denetimi Tebliği ve Oyuncak Güvenliği Yönetmeliği kapsamında denetleniyor ve süreç Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS) üzerinden yürütülüyor. Mevzuat, imalatçıların marka, ticari unvan ve adres bilgilerinin oyuncağın üzerinde veya ilişiğinde yer almasını şart koşuyor. Ancak Bakanlık ekipleri tarafından yapılan kontrollerde, pek çok oyuncakta bu bilgilerin bulunmadığı tespit edildi. Bunun üzerine Bakanlık, ilgili oda, borsa ve sivil toplum kuruluşlarına uyarı niteliğinde bilgilendirme yazısı gönderdi.

Yeni uygulama kapsamında denetimlerde, oyuncağın üzerinde veya ambalajında; imalatçının ve ithalatçının adı, kayıtlı ticari unvanı, marka bilgisi ve adres bilgilerinin bulunup bulunmadığı kontrol edilecek. Bilgi eksikliği bulunan oyuncakların ithalatına izin verilmeyecek ve ürün bildirimi olumsuz sonuçlandırılacak.

Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Ergün Kılıç, özellikle çocuklara yönelik ürünlerde üreticinin kim olduğunun bilinmesinin güvenlik açısından büyük önem taşıdığını belirterek, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Etiket üzerinde üretici bilgisinin yer alması, ürünün standartları ve sorumlularının kim olduğunu bilmemizi sağlar. Bu sayede tüketici riskli ürünü daha kolay ayırt edebilir. Ayrıca geri çağırma süreçlerinin etkin yürütülmesine önemli katkı sunar.”

Kılıç, aynı zamanda üreticisi belirlenemeyen ürünlerde yaşanan iade ve tazminat sorunlarının yeni uygulamayla büyük ölçüde ortadan kalkacağını belirtti:
“Şimdiye kadar pek çok şikayetin çözülememesinin temel nedeni, üreticinin veya ithalatçının belli olmamasıydı. Bu düzenleme, tüketicinin muhatabını netleştiriyor. Kayıt dışı ürünlerin azalması sektörün kalite standartlarını da yükseltecektir.”

Toptan Oyuncakçılar Birlikteliği Toplu İş Yeri Yapı Kooperatifi Başkanı Ender Mıcık ise uygulamanın bazı firmalar açısından hazırlık gerektirdiğini ifade etti. Mıcık, geçmiş yıllarda benzer düzenlemelerin gündeme geldiğini hatırlatarak, følgende konuştu:
“Etiketsiz ürünleri herhangi bir test maliyeti olmadan temin eden firmalar avantaj sağlıyor. Bu da sektörde emek veren şirketlerin aleyhine oluyor. İthalatçılar ürün güvenliği için test raporlarını üreticiyle birlikte hazırlamak zorunda kalıyor. Üreticilerin talep ettiği yüksek adetli siparişlere uyulması da maliyetleri artırıyor.”

Ürün güvenliği sorumluluğunun tamamen ithalatçıda olduğunu vurgulayan Mıcık, sektördeki siparişlerin genellikle yıllık verildiğini, ürünlerin ise önceden etiketlenip paketlendiğini belirterek geçiş süresi talep etti:
“Bu düzenlemenin tüm paydaşların görüşleri alınarak daha geniş bir hazırlık süreciyle hayata geçirilmesi sektör açısından faydalı olacaktır.”