Dağların gölgesinde tırpan sesi ile Ağrı'da yaz geleneği sürüyor
Ağrı'nın Hamur ilçesinde teknolojiden uzak, yüksek rakımlı köylerde yaşayan hayvancılar, yüzyıllık gelenek olan tırpanla ot biçmeye devam ediyor.
Ağrı'nın Hamur ilçesine bağlı yüksek rakımlı Karaseyitali köyünde yaşayan çiftçiler, yaz mevsimiyle birlikte hayvanlarının kışlık ot ihtiyacını karşılamak için geleneksel yöntemlerle zorlu bir mesai yürütüyor. Dağlık yapısı nedeniyle makinelerin kullanılamadığı bu bölgelerde, köylüler hala asırlık tırpanlarla arazilerini biçiyor.
Sabahın ilk ışıklarıyla evlerinden çıkan köylüler, ellerinde tırpanlarla engebeli arazilere doğru yürüyerek ulaşıyor. Kol ve bilek gücüne dayalı bu işte, sıcak hava şartlarına rağmen saatler süren ot biçme süreci başlıyor. Genellikle 6-7 kişilik gruplar halinde hareket eden köylüler, sırasıyla her birinin arazisini imece usulüyle biçiyor.
Kahvaltılarını ve öğle yemeklerini arazide yapan köylüler, biçtikleri otları daha sonra brandaların üzerine sererek kurutuyor. Kurutulan otlar, köye taşınarak kış boyunca hayvanların beslenmesinde kullanılıyor.
Köy halkından Osman Demir, tırpanla ot biçmenin hem fiziksel güç gerektirdiğini hem de sabır istediğini belirtiyor. Bu işi babasından ve dedesinden öğrendiğini vurgulayan Demir, "Çok yoruluyoruz. Engebeli yerleri tırpanla biçiyoruz ve sonra topluyoruz. 40 yıldır tırpanla ot biçiyorum. Geçen sene bırakmıştım ama bu yıl yine mecbur kaldım. Günde yaklaşık 10 litre su içiyoruz. O su ter olarak çıkıyor. Geçmişte dedem ve babamla da biçerdik. Ben üçüncü kuşağım. Bizden sonra kimse tırpanla biçmez. Gün içinde bir kişinin arazisini imeceyle bitiriyoruz." sözleriyle yaşadığı zorluğu ve geleneğin son halkası olduğunu ifade ediyor.
Ot biçme işinin kolektif bir dayanışma gerektirdiğini anlatan Ekrem Demir ise bu işi 30 yıldır yaptığını dile getiriyor. Engebeli arazi yapısının makineli biçimi neredeyse imkansız hale getirdiğini belirterek, "Hayvanlarımızın kışlık ihtiyacı için otları biçiyoruz. Bu şekilde biçmek çok zor ama başka çaremiz yok. Sabah saat 06.00 gibi araziye geliyoruz, akşam 18.00 gibi eve dönüyoruz. Sıcak havalar da işimizi epey zorlaştırıyor ama mecburuz. Daha biçilecek çok yer var." diyor.
Teknolojinin ulaşamadığı dağ yamaçlarında, zamanın durduğu bir emek mücadelesi sürüyor. Tırpan sesleri, yüzyıllık bir geleneği yaşatırken, doğayla baş başa sürdürülen bu çalışma her yıl yeniden başlıyor.
Bakmadan Geçme
