Çocukların görsellerini paylaşan aileler için ceza gündemde

Hukukçular, ebeveynlerin çocuklarına ait fotoğraf ve videoları sosyal medya platformlarında paylaşmasının, özel hayatın gizliliği ve kişisel verilerin korunması kapsamında hukuki sorumluluklar doğurabileceğini belirterek aileleri uyardı. Uzmanlar, bu tür paylaşımlarda “çocuğun üstün yararı” ilkesinin esas alınması gerektiğini vurguladı.

İstanbul 2 Nolu Barosu Başkanı Yasin Şamlı, ebeveynlerin çocuklarının özel hayatını koruma yükümlülüğü bulunduğunu ifade ederek, özel hayatın gizliliğinin ihlal edilmesi halinde Türk Ceza Kanunu’nda hapis cezalarının öngörüldüğünü söyledi. Şamlı, “özel hayatın gizliliğinin ihlal edilmesi” halinde 1 yıldan 3 yıla kadar, ihlalin “sesli veya görüntülü şekilde yapılması” durumunda ise 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası öngörüldüğünü belirtti.

Ebeveynlerin çocuklarını kamuoyu önünde küçük düşürücü paylaşımlar yapmasının hukuki yaptırımlara yol açabileceğine dikkat çeken Şamlı, bu durumun tazminat sorumluluğu doğurabileceğini ve velayet hakkının anne ve babadan alınmasının da söz konusu olabileceğini kaydetti. Şamlı, velayet hakkının çocuk üzerinde mutlak bir yetki sağlamadığını, çocuğun doğumla birlikte kişilik haklarına sahip olduğunu ve bu hakların Anayasa ile Türk Ceza Kanunu hükümleri çerçevesinde korunduğunu vurguladı.

Ayırt etme gücüne sahip olmayan çocukların rızasının hukuken geçerli olmadığına işaret eden Şamlı, “Anne baba, ‘Bu fotoğrafı paylaştım ama çocuğun rızası vardı.’ diyemez. Çocuk temyiz gücüne sahipse rızası geçerli olabilir. Reşit olduktan sonra haklarının ihlal edildiğini düşünen çocuk, anne babası dahil sorumlular hakkında dava açabilir.” dedi.

Şamlı, ebeveynlerin çocuklarına ait görselleri paylaşmasının kişisel verilerin işlenmesi anlamına geldiğini vurgulayarak, Anayasa, TCK ve Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun (KVKK) çocuğun özel hayatının gizliliğini koruduğunu ifade etti. Mevcut mevzuatın bu konuda yeterli bir çerçeve sunduğunu belirten Şamlı, sosyal medya alanında zaman içinde yeni düzenlemelere ihtiyaç duyulabileceğini dile getirdi.

Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekan Yardımcısı, Bilişim ve Teknoloji Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Zafer İçer ise çocuklara ait verilerin sosyal medya ve dijital platformlarda paylaşılmasının ilerleyen yıllarda ciddi riskler doğurabileceğini söyledi. İçer, çocukların kişilik haklarını zedeleyen paylaşımların tazminat ve cezai sorumluluk doğurabileceğine dikkat çekerek, çocukların 18 yaşını doldurduktan sonra ebeveynlerine karşı maddi ve manevi tazminat talep edebileceğini ifade etti.

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Elif Ergüne de ebeveynlerin sosyal medya paylaşımlarında çocuğun rızasının aranması gerektiğini belirtti. Ergüne, devletin çocuğu koruma yükümlülüğünün anayasal dayanağı bulunduğunu vurgulayarak, çocuğun görüntüsü ve kimlik bilgilerinin kişisel veri olduğunu ve KVKK kapsamında korunması gerektiğini söyledi. Ergüne, paylaşımların niteliğine göre velayetin kaldırılmasının dahi gündeme gelebileceğini kaydetti.

Uzmanlar, çocuklara ait görsellerin kontrolsüz şekilde paylaşılmasının ilerleyen yıllarda “unutulma hakkı” kapsamında kaldırılmasının talep edilebileceğini, çocuğun üstün yararı ilkesinin her aşamada gözetilmesi gerektiğini vurguladı.