CAATSA Yaptırımları Nedir?

ABD, Türkiye'nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın alması nedeniyle uzun süredir gündemde olan CAATSA yaptırımlarını resmen yürürlüğe koydu. Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşılık Verme Yasası (CAATSA) kapsamında getirilen yaptırımlar, Türkiye’nin savunma sanayisini doğrudan hedef alıyor.

Yaptırımlar Hangi Kurum ve İsimleri Kapsıyor?

ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre yaptırımlar şu kişi ve kurumlara uygulanacak:

• Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB)

• SSB Başkanı İsmail Demir

• SSB Başkan Yardımcısı Faruk Yiğit

• Hava Savunma ve Uzay Daire Başkanı Serhat Gençoğlu

• Grup Müdürü Mustafa Alper Deniz

Yaptırımlar Neleri Kapsıyor?

CAATSA yaptırımları çerçevesinde uygulanacak kısıtlamalar şu şekilde:

• SSB, ABD'den ihracat lisansı alamayacak.

• ABD’li ve ABD bağlantılı uluslararası finans kuruluşlarından kredi temin edemeyecek.

• Listedeki kişilerin ABD’deki mal varlıkları dondurulacak.

• Bu isimlere ABD vizesi verilmeyecek.

Yaptırımların Gerekçesi Ne?

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, yaptırımların gerekçesini şu ifadelerle açıkladı:

“SSB’nin 2 Ağustos 2017'den sonra Rusya hükümetinin savunma ve istihbarat kurumlarıyla kasıtlı ve önemli bir işlem gerçekleştirmiş olması.”

Bu açıklama, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi alımına doğrudan atıfta bulunuyor.

Türkiye’nin Tutumu Ne?

Türkiye, S-400'lerin denemesini 2020 Ekim ayında yapmış, ancak sistem henüz tam anlamıyla aktive edilmemişti. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD’li mevkidaşı Antony Blinken’le yaptığı görüşmede, “S-400’ü aldık, iş bitti” diyerek Türkiye’nin geri adım atmayacağını açıkça belirtmişti.

CAATSA Nedir?

CAATSA (Countering America's Adversaries Through Sanctions Act), ABD Kongresi tarafından 2017 yılında kabul edilen bir yasadır. Bu yasa:

• Rusya, İran ve Kuzey Kore’ye karşı yaptırımlar uygulanmasını öngörüyor.

• 12 farklı yaptırım türü içeriyor.

• Türkiye’ye yönelik uygulanması ise özellikle S-400 alımı sonrası gündeme gelmişti.

Yaptırımların Etkileri Ne Olacak?

Uzmanlara göre CAATSA yaptırımları, Türk savunma sanayi üretimini, ithalat/ihracat süreçlerini ve teknoloji transferini olumsuz etkileyebilir. Ayrıca, uluslararası kredi ve finansman erişiminde kısıtlamalar getirilmesi, sektörde uzun vadeli projelerin aksamasına yol açabilir.

Trump Dönemi Ne Olmuştu?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, görev süresi boyunca yaptırımların Türkiye'ye uygulanmasını çeşitli yollarla ertelemiş, ancak baskılara rağmen tamamen engelleyememişti. Yeni yönetimle birlikte CAATSA yaptırımları 2021 itibarıyla resmen devreye alınmış oldu.

CAATSA yaptırımları, Türkiye-ABD ilişkilerinde kritik bir dönemeç olarak değerlendiriliyor. Gelişmeler diplomatik ve ekonomik düzeyde yakından izleniyor.