Bogomil Ne Demek?
Bogomiller dini nedir? Bogomiller nerede yaşıyor? Boşnakların mezhebi nedir?
Balkan tarihinin gizemli inancı: Bogomil ne demek?
Bogomil kelimesi, Eski Slavca kökenli olup "Tanrı tarafından sevilen" veya "Tanrı’nın dostu" anlamına gelmektedir. 10. yüzyılda Bulgaristan’da rahip Bogomil tarafından başlatılan bu akım, hem dini hem de sosyal bir hareket olarak tarihe geçmiştir. Dönemin yerleşik kilise düzenine, otoritesine ve zenginliğine karşı bir protesto niteliği taşıyan Bogomilizm, kısa sürede Balkanlar’ın büyük bir bölümüne yayılmıştır. Takipçileri, gösterişten uzak ve sade bir yaşamı benimseyerek kilise hiyerarşisini reddetmişlerdir.
Bogomillerin inanç sistemi ve dini öğretileri
Bogomilizm, temelde "düalist" (ikici) bir inanç sistemine dayanır. Bu öğretiye göre dünya, iyi ve kötü olmak üzere iki zıt gücün çatışma alanıdır. Ruhun Tanrı tarafından yaratılan "iyi" tarafı temsil ettiğine, maddi dünyanın ve bedenin ise "kötü" (veya Şeytan) tarafından yaratıldığına inanırlardı. Bu nedenle Bogomiller; haç, heykel, ikona ve kilise binaları gibi maddi sembollere değer vermemiş, vaftiz ve evlilik gibi kilise törenlerini reddetmişlerdir. İnançlarını sadece "Göklerdeki Babamız" (Babamız) duasını okuyarak ve sade bir topluluk yapısı içinde yaşamışlardır.
Bogomiller nerede yaşıyor ve yayılım alanları nelerdir?
Bogomiller, tarihsel süreçte en yoğun olarak Bulgaristan, Makedonya, Sırbistan ve özellikle Bosna-Hersek topraklarında yaşamışlardır. 10. ve 15. yüzyıllar arasında Balkanlar'da etkili olan bu topluluk, dönemin hem Ortodoks hem de Katolik kiliseleri tarafından "heretik" (sapkın) ilan edilerek baskıya maruz kalmışlardır. Özellikle Orta Çağ Bosna Krallığı döneminde, Bogomilizm devlet düzeyinde kabul görmüş ve "Bosna Kilisesi" (Crkva Bosanska) adı altında özgün bir yapıya bürünmüştür. Günümüzde bu inanç sistemini aktif olarak sürdüren büyük topluluklar bulunmasa da, Balkanlar'daki mezar taşları olan "Stećci"ler onların kültürel mirasını bugüne taşımaktadır.
Boşnakların mezhebi ve İslamiyet'e geçiş süreci
Günümüzde Boşnakların büyük çoğunluğu Müslüman olup, İslamiyet'in Sünni mezhebine ve Hanefi fıkhına mensuptur. Tarihsel perspektifte Boşnakların İslam'ı kabul etme sürecinde Bogomilizm geçmişinin büyük bir rolü olduğu kabul edilir. Hem Katolik hem de Ortodoks kiliselerinin baskısı altında kalan Bogomil Boşnaklar, İslam'daki sadelik, ruhani temizlik ve aracı kurumların (kilise gibi) olmayışı gibi unsurları kendi inançlarına yakın bulmuşlardır. Osmanlı Devleti’nin bölgeye gelmesiyle birlikte, bu benzerlikler toplu ihtidaları (din değiştirmeleri) kolaylaştırmış ve Boşnak kimliği İslam ile bütünleşmiştir.
Bakmadan Geçme
