Bitlis'te Yeraltındaki Tarih Ortaya Çıktı: 63 Mezar, Aralarında 28 Çocuk Bulunuyor

Bitlis'in Ahlat ilçesinde bulunan ve dünyanın en büyük Türk-İslam mezarlıklarından biri olarak kabul edilen Selçuklu Meydan Mezarlığı'nda yürütülen bu yılki arkeolojik kazı ve restorasyon çalışmaları tamamlandı. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan bu anıtsal alanda, 28'i çocuk olmak üzere toplam 63 yeni mezarın gün yüzüne çıkarıldığı, böylece mezarlıktaki toplam mezar sayısının 10 bini aştığı bildirildi.

Selçuklu Meydan Mezarlığı'nda ortaya çıkarılan mezar sayısı 10 bini aştı

Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın izin ve destekleriyle, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü'nden Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Kulaz'ın kazı başkanlığında yürütülen "Geleceğe Miras Projesi," 210 dönümlük devasa mezarlıktaki sırları aydınlatmaya devam ediyor. Bu yılki çalışmalar, 3 bin 400 metrekarelik bir alanda yoğunlaştı. Ekipler, kazı ve yüzey temizliğinin yanı sıra seviye indirme, blokaj, restorasyon, liken temizliği, birleştirme ve yapıştırma gibi titiz işlemler gerçekleştirdi. Bu kapsamlı müdahalelerle 310 mezar taşı restore edilirken, zamanla kısmen veya tamamen toprak altında kalmış 63 yeni mezar keşfedildi.

Selçuklu Meydan Mezarlığı'nda ortaya çıkarılan mezar sayısı 10 bini aştı

"MEZAR TAŞLARINI ÖZGÜN HALLERİNE KAVUŞTURUYORUZ"

Kazı Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Kulaz, çalışmaların temel amacının toprak altındaki kültürel mirası kurtarmak ve gelecek nesillere sağlam bir şekilde aktarmak olduğunu belirtti. Kulaz, "Bu yıl 3 bin 400 metrekarelik alanda çalışma gerçekleştirerek 310 taşa müdahale ettik. Bu çalışma kapsamında 28'i çocuk 63 yeni mezar ortaya çıktı. Yüzeyde yaklaşık 10 bin mezar taşı vardı, son 3 yıldır yaptığımız çalışmalarla toprak altından yaklaşık 500 yeni mezar ortaya çıkarıldı. Bunlarla birlikte mezarlıktaki mezar taşı sayısının 10 bin 500'e ulaştığını söylemek mümkün" dedi.

Çalışmaların büyük bir titizlikle yürütüldüğünü ifade eden Kulaz, "Toprak altından çıkan mezar taşlarını özgün hallerine kavuşturuyoruz. Bozulmuş mezar taşlarının blokajını yapıyoruz. Alanda çıkan kırık mezar taşlarının yapıştırma ve birleştirme işlemlerini yaparak gelecek nesillere daha sağlam ulaştırılmasını sağlıyoruz. Hedefimiz, 3-4 yıl içinde mezarlığın tamamına müdahale ederek bütün yönleriyle turizme açmak" diye konuştu.

KİTABELER, ORTA ÇAĞ'DAKİ GÖÇ OLAYLARINA IŞIK TUTUYOR

Arkeolojik çalışmaların yanı sıra, mezar taşları üzerindeki kitabelerin çözümlenmesiyle bölgenin sosyal tarihine dair de önemli bilgilere ulaşılıyor. Bugüne kadar sanat eseri niteliğindeki 1300'den fazla mezar taşının epigrafik (yazıt bilimi) yöntemlerle çözümlenerek dijital ortama aktarıldığını ve bilimsel yayınlara dönüştürüldüğünü belirten Kulaz, bu kitabelerin beklenmedik tarihi gerçekleri ortaya çıkardığını ifade etti.

Kulaz, bu seneki bilimsel yayınlarının odak noktasını göç olgusunun oluşturduğunu söyleyerek şunları kaydetti:

"Mezar taşlarına yansıyan çok farklı bilgiler var. Bu kez göç olayını konu aldık, çünkü mezar taşlarına yansıyan çok sayıda göç olayı mevcut. Kitabeler, Orta Çağ'da Orta Asya, Avrupa ve Anadolu'nun çeşitli illerinden insanların gelip Ahlat'a yerleştiğini gösteriyor. Bu, mezar taşlarına ve kitabelere açıkça yansıyor. Bu bilgileri bir kitaba dönüştürdük ve yakında baskısını gerçekleştireceğiz."