Bingöl'ün Depreme En Dayanıklı Bölgeleri Hangisi?

Zemin Yapısı ve Deprem Riskine Yönelik Durum

Bingöl ili, Türkiye’nin doğu bölümünde yer alarak hem Doğu Anadolu Fay Zonu hem de Kuzey Anadolu Fay Zonu ile kesişim alanında bulunuyor. Bu coğrafi konumu nedeniyle bölge, yüksek sismik tehlike altında yer alıyor. Zemin açısından ise özellikle Bingöl şehir merkezi alüvyon dolgu zeminler üzerinde yer alıyor; bu da deprem etkisinin bina ve altyapıya yansımasının diğer yerlerdekinden daha şiddetli olabileceğini gösteriyor. Zemin yapısının bu kadar önemli olması nedeniyle, hangi mahallelerin ve alanların görece daha dayanıklı olduğu konusu büyük önem taşıyor.

Sismik Tehlike ve Yerleşim Bölgelerinin Değerlendirilmesi

Bingöl’de yapılan bilimsel çalışmalar, il merkezinde bir dizi binanın zemin ve yapı kalitesi açısından incelendiğini ortaya koyuyor. 1 500’den fazla yapı üzerinde zemin etüdü ve jeolojik analizler yapılmış, bazı alanların risk düzeyinin diğerlerine kıyasla daha yüksek olduğu ortaya konmuştur. Bu tür analizlerde yapı kalitesi, zemin tipi, fay hattına uzaklık gibi kriterler bir arada değerlendiriliyor. Bu kapsamda çalışmalar, Bingöl’de görece daha sağlam alanların belirlenmesi için önemli bir yapı taşı oluşturuyor.

Görece Dayanıklı Bölgelerin Özellikleri

Araştırmalar, Bingöl’de özellikle fay hatlarına ve alüvyon alanlara yakın olmayan, kayalık ya da sıkışmış zemin birimlerine sahip yerleşimlerin görece daha avantajlı olduğunu gösteriyor. Örneğin il merkezinin kuzeyindeki ve yüksek rakımlı kesimler, alüvyon dolgu yerine daha stabil kaya temelleriyle bağlantılı olabiliyor. Bu da depremin yaratabileceği sarsıntı ve hasarın azaltılmasına yardımcı olunacak bir etken. Ayrıca yeni inşa edilen konutların özellikle kentsel dönüşüm kapsamında yer aldığı mahallelerde, zemin etüdü yapılması ve modern mühendislik kriterlerine uygun yapıların tercih edilmesiyle güven düzeyi artıyor.

Kentsel Dönüşüm ve Sağlam Gözüken Mahalleler

Kentsel dönüşüm programları kapsamında Bingöl’de riskli yapıların yerine güvenli konut projeleri hayata geçiriliyor. Son 20 yılda yaklaşık 5 993 konut inşa edildiği bildirilmiş durumda. Bu projeler, özellikle zemin ve yapı kalitesi yönünden daha dikkatle planlanmış alanlarda yer alıyor. Sağlam bölge olarak değerlendirilebilecek alanlarda, bu yeni konutların yoğunlaşması ve altyapı iyileştirmelerinin yapılması önemli bir kriter. Bu da bazı mahallelerin “görece güvenli” konumuna yükselmesini sağlıyor.

Yer Seçimi ve Güvenli Yerleşim İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bingöl’de “en dayanıklı bölge” ifadesi tamamen riskin olmadığı anlamına gelmiyor; sadece görece avantajlı zemin ve yapı koşullarının bulunduğu anlamına geliyor. Bu nedenle yer seçerken zemin etüdü raporlarına, binanın ruhsatına, yapı denetimi kaydına ve imar planlarına bakılması büyük önem taşıyor. Bilimsel çalışmalar, özellikle zemin tipi, fay hattına uzaklık ve yapı kalitesinin birleşiminin hasar riskini belirleyen ana etkenler olduğunu doğruluyor.

Bingöl’de bazı bölgeler, zemin yapısı, kentsel dönüşüm çalışmaları ve yeni yapılaşma kriterleri bakımından diğerlerine göre daha avantajlı görünüyor. Ancak bu, tüm güvenlik sorunun çözüldüğü anlamına gelmiyor. Yerleşim alanı seçimi yapılırken bölgenin jeolojik durumu, yapı stoğu ve imar durumu mutlaka dikkate alınmalı.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım