Bakü-Tiflis-Kars hattı ile Türkiye'nin lojistik gücü artıyor

Türkiye, son yıllarda ihracatta ardı ardına kırdığı rekorlarla küresel ticarette adından söz ettirirken, bu başarıyı daha da ileriye taşıyacak projeler devreye giriyor. Önümüzdeki dönemde hayata geçirilecek sınır ötesi demir yolu hatları, ülkenin ihracat kapasitesini artırmak ve uluslararası lojistik bağlantıları güçlendirmek amacıyla stratejik öneme sahip.

Türkiye’nin demir yolu serüveni, 23 Eylül 1856’da 130 kilometrelik İzmir-Aydın hattına verilen imtiyaz ile başladı. Yıllar boyunca ülkenin dört bir yanına yayılan demir yolları, hem yolcu hem de yük taşımacılığında kritik bir alternatif haline geldi. Son 23 yılda yaklaşık 3 bin kilometre yeni hat ilave edilirken, 2024 sonu itibarıyla Türkiye’nin toplam demir yolu ağı 13 bin 919 kilometreye ulaştı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ahlat’taki Cumhurbaşkanlığı Kabine Toplantısı’nın ardından yaptığı açıklamada, son 23 yılda demir yollarına yapılan yatırımın 64 milyar doları bulduğunu belirtti. Erdoğan, demir yolu ağının 2028’de 17 bin 500 kilometreye, 2053’te ise 28 bin 600 kilometreye ulaşmasının hedeflendiğini vurguladı.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, geçen yıl demir yolları ile yaklaşık 7 milyon ton ihracat taşındığını açıkladı. Türkiye genelinde, sınır kapıları ve liman bağlantılı hatlar üzerinden yapılan taşımacılıkla toplam 6 milyon 666 bin ton ihracat gerçekleştirildi.

Bölgesel stratejide öne çıkan hatlardan biri, Bakü-Tiflis-Kars Demir Yolu. 2017’de işletmeye açılan bu 829 kilometrelik hat, Azerbaycan’ın Bakü kentinden Gürcistan’ın Tiflis ve Ahılkelek şehirlerini geçerek Kars’a ulaşıyor. Hattın açılmasıyla Türkiye’den Orta Asya ve Çin’e doğrudan yük taşımacılığı yapılabiliyor. Bu hat, Orta Koridor üzerinden yapılan taşımacılıkla Türkiye’nin ticaretine büyük katkı sağlıyor; yılın ilk 7 ayında hattın üzerinden 250 bin ton yük taşındı.

Türkiye’nin lojistik vizyonunda sıradaki önemli adım ise Zengezur Koridoru. Orta Asya, Hazar Bölgesi, Azerbaycan ve Ermenistan’ı Türkiye’ye bağlayacak koridor, sosyoekonomik ve jeopolitik öneme sahip. Bu kapsamda Kars-Iğdır-Aralık-Dilucu Demir Yolu Hattı’nın temeli atıldı. 224 kilometre uzunluğundaki hat, yılda 5,5 milyon yolcu ve 15 milyon ton yük taşıma kapasitesine sahip olacak. Bu proje, Kars ile Nahçıvan arasında adeta bir köprü görevi görecek.

Kalkınma Yolu projesi ise Irak’ın Basra Körfezi’nden Türkiye’ye ulaşacak ve hem kara hem de demir yolu bağlantısıyla Avrupa’ya bağlanacak. Süveyş Kanalı’na alternatif olarak planlanan bu koridor, maliyet ve süre avantajı sağlayacak ve doğu-batı ile kuzey-güney koridorlarını birbirine bağlayacak. Türkiye’de Ovaköy-Nusaybin hattında 127 kilometre yeni demir yolu inşa edilecek.

Mevcut ve planlanan demir yolu projeleri, Türkiye’nin ihracat rakamlarını her yıl artırmayı hedefliyor. Temmuz sonu itibarıyla yıllıklandırılmış ihracat 269,5 milyar dolara ulaştı ve Cumhuriyet tarihi rekoru kırıldı. Orta Vadeli Program’da ise 2025 sonu itibarıyla ihracatın 279,6 milyar dolara yükselmesi planlanıyor. Türkiye’nin demir yolu yatırımları, yalnızca ticaret hacmini büyütmekle kalmıyor, aynı zamanda ekonomik ve jeopolitik gücünü pekiştiriyor.