Bacha Bazi Nedir?

Ancak bu karmaşıklığın gölgesinde, yüzyıllardır süren ve günümüzde bile devam eden bir utanç kaynağı var: Bacha Bazi. Kelime anlamı Farsça'da "erkek çocuklarıyla oynamak" olan bu terim, aslında çocuk istismarı, cinsel kölelik ve insan ticareti gibi ağır suçları kapsayan bir yelpazeyi ifade ediyor. Ergenlik öncesi ve ergenlik çağındaki erkek çocuklarının (genellikle 9-18 yaş arası) zengin ve güçlü erkekler tarafından eğlence, dans ve cinsel sömürü amacıyla satın alınması, giydirilmesi ve kullanılması... Bu, sadece bir "gelenek" değil; Birleşmiş Milletler (BM) ve insan hakları örgütleri tarafından "cinsel kölelik" ve "insanlığa karşı suç" olarak nitelendirilen bir felaket.

Bu uzun haberimizde, Bacha Bazi'nin kökenlerini, tarihsel evrimini, günümüzdeki durumunu, uluslararası tepkileri ve Taliban rejimindeki paradoksal varlığını derinlemesine inceleyeceğiz. Kaynaklarımız arasında Vikipedi, BBC, PBS Frontline belgeselleri, BM raporları ve son X (eski Twitter) tartışmaları yer alıyor. Bu konuyu ele alırken, hassasiyetle hareket ediyoruz; çünkü bu, binlerce çocuğun hayatı mahvolmuş bir gerçeklik.

Kökenler: Antik Dönemden Modern Trajediye

Bacha Bazi'nin kökleri, antik dönemlere uzanıyor. Bazı antropologlara göre, Büyük İskender'in Makedon ordusunun Orta Asya'ya getirdiği Helenistik pederasti (yetişkin erkek ile genç erkek arasındaki ilişki) gelenekleri, bu pratiğin temelini atmış. Baktriya ve Soğdiana bölgelerinde (bugünkü Afganistan ve Özbekistan) görülen benzer uygulamalar, klasik Yunan pederastisiyle paralellik gösteriyor: "Erastes" (sevgili) ve "eromenos" (sevgili genç) ayrımı gibi. Çin kaynaklarında da Orta Asya'daki "erkek sevgisi"nden bahsediliyor; Doğu Türkistan'da benzer uygulamalar belgelenmiş.

19. yüzyıla gelindiğinde, Afganistan'da bu gelenek daha organize bir hal aldı. Rus askerleri, Sovyet-Afgan Savaşı sırasında (1979-1989) ilk kez bu tür istismarları rapor etti. Ancak asıl patlama, Taliban'ın devrilmesiyle (2001) yaşandı. ABD işgali sonrası, eski Mücahit komutanlar (Kuzey İttifakı üyeleri) yeniden güç kazandı ve Bacha Bazi'yi "kültürel norm" olarak meşrulaştırdı. Yoksulluk, savaş ve cinsiyet ayrımcılığı (kadınların dans etmesi yasak) bu pratiği besledi. "Kadınlar çocuk için, erkek çocuklar zevk için" atasözü, Afgan toplumundaki katı erkek egemenliğini yansıtıyor.

Tarihsel olarak, Bacha Bazi sadece cinsel değil, sosyal bir statü sembolüydü. Zengin erkekler, çocukları "sahip" olarak göstererek güçlerini sergilerdi. Ama bugün? Bu, kaçırma, zorla çalıştırma ve şiddet dolu bir suç ağı.

Uygulama: Dans Eden Çocukların Kabusu

Bacha Bazi, tipik olarak şöyle işliyor: Fakir ailelerden (veya sokak çocuklarından) alınan erkek çocuklar, kadın kıyafetleri giydiriliyor, makyaj yapılıyor ve sadece erkeklerin katıldığı partilerde dans ettiriliyor. "Bacha bareesh" (sakalsız erkek) olarak adlandırılan bu çocuklar, müzik eşliğinde baştan çıkarıcı hareketler yapmak zorunda. Dans sonrası, "sahip"leri tarafından cinsel istismara uğruyorlar; bazıları köle gibi satılıyor veya "kiralanıyor".

• Hedef Gruplar: Genellikle 9-18 yaş arası çocuklar. Yoksul Peştun ailelerden geliyorlar; aileler para, yiyecek veya koruma karşılığında "satıyor". Bazıları kaçırılıyor.
• Fail Profili: Zengin savaş ağaları, polis şefleri, iş insanları. Evli olanların %78'i bu işe karışıyor (Afganistan Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu, 2014).
• Yerler: Kuzey ve kuzeybatı Afganistan (Uruzgan, Takhar), Pakistan'ın Kuzeybatı Sınırı. Kırsal bölgelerde yaygın, ama Kabil'e yayılmış.

Şiddet kaçınılmaz: Çocuklar uyuşturucuyla bağımlı hale getiriliyor, kaçmaya çalışanlar dövülüyor veya öldürülüyor. PBS'in 2010 belgeseli "The Dancing Boys of Afghanistan", bir gazetecinin gizli çekimlerle bu partilere sızmasını gösteriyor: Çocuklar, silahlı adamlar arasında dans ederken korku dolu bakışlar atıyor.

Etkiler: Kalıcı Travma ve Toplumsal Yıkım

Mağdurların kaderi yürek parçalayıcı. Fiziksel yaralar (iç kanama, kırık kemikler, bağırsak yırtılması) bir yana, psikolojik travma ömür boyu sürüyor: Depresyon, intihar eğilimi, sosyal dışlanma. Büyüdüklerinde, çoğu evlendiriliyor ama "kirli" damgası yiyor; bazıları suç dünyasına kayıyor.

Toplumsal olarak:

• Kadın Hakları: Kadınların dans yasağı, erkekleri çocuklara yöneltiyor. Bu, cinsiyet eşitsizliğini derinleştiriyor.
• Güvenlik: Taliban, Bacha Bazi'yi "güvenlik zaafı" olarak kullanıyor; çocukları polis noktalarına sızmak için eğitiyor (Uruzgan raporu, 2017).
• Ekonomi: Yoksulluk döngüsü; aileler para için satıyor, çocuklar beceri kazanamıyor.

BM Çocuk Hakları Sözleşmesi'ne göre, bu "çocuk ticareti" ve "cinsel sömürü". Palermo Protokolü de kapsıyor.

Yasal Çerçeve: Yasaklar ve Uygulanamayan Kanunlar

Afganistan'da Bacha Bazi, 1921 Ceza Kanunu'ndan beri yasak (170. Madde: 1.000-5.000 rupi para cezası ve hapis). 2017 Çocuk Hakları Yasası ve 2018 Ceza Kanunu, istismarı "insan ticareti" olarak tanımlıyor; cezalar 5-15 yıl hapis. Ama uygulama? Zayıf. Güçlü failler (savaş ağaları) korunuyor; polis bile dahil.

Uluslararası:

• ABD Rolü: 2001-2021 arası, ABD askerleri istismarları görmezden geldi ("kültürel hassasiyet" bahanesi). New York Times (2015): "ABD'li askerler, müttefik Afganlar tarafından çocuk istismarını rapor etmemeye talimat aldı." SIGAR raporu: 75'ten fazla vaka, ama soruşturma yok.
• BM ve AB: 2011'de BM-Afganistan anlaşması, ama etkisiz. UNICEF: "Cinsel kölelik formu."

Taliban Dönemi: Yasak mı, İkiyüzlülük mü?

Taliban, 1990'larda Bacha Bazi'yi "İslam dışı" ilan etti; idam cezası getirdi. Hatta hareketin kökeni, bu istismara isyan eden Mullah Omar'a dayanıyor: Savaş ağalarının çocuk tecavüzleri, Taliban'ı doğurdu. 2021'de iktidara döndüklerinde, müzik ve dans yasağıyla "sona erdirdik" dediler.

Gerçek? Devam ediyor, hatta artıyor. BM 2022 raporu: Taliban üyeleri dahil, çocuklar "bacha" olarak tutuluyor; müzik yasağı pratiği yeraltına itti, ama koruma zorlaştı. All Survivors Project: "Taliban, çocukları askere alıyor ve istismar ediyor; mağdurlar korkudan susuyor." X'te son tartışmalar (Ekim 2025): Kullanıcılar, Taliban'ı "bacha bazi'yi bitiren kahraman" diye övse de, raporlar aksini söylüyor – örneğin, bir komutanın "bacha"sı olduğu iddiaları.