AFAD'ın deprem haritası nereden erişilir ve nasıl okunur?

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Türkiye Deprem Tehlike Haritası ile ilgili kamuoyunu bilgilendiren yeni bir açıklama yayınladı. AFAD’ın sosyal medya hesabından paylaşılan gönderide, haritaya dair teknik açıklamalarla birlikte bir tanıtım videosu da yer aldı.

Yapılan açıklamada, haritanın bir bölgenin deprem riskini değil, en büyük yer ivmesi cinsinden tehlikesini gösterdiği belirtildi. Bu bağlamda, ülke genelinde toplam 485 diri fay segmenti bulunduğu ifade edildi. Haritada yer alan renk skalasının açık sarıdan koyu kırmızıya doğru değiştiği ve bu renklerin ivmenin düşükten yükseğe doğru artışını temsil ettiği açıklandı.

Videoda, Yapı Sağlığı İzleme Merkezi’nde yer alan Türkiye Deprem Tehlike Haritası ekranı eşliğinde uzmanlar çeşitli bilgiler verdi. Konuşmacılar arasında Deprem ve Risk Azaltma Genel Müdürü Orhan Tatar, Deprem Daire Başkanı Aykut Akgün, Deprem Mühendisliği Grup Başkanı Teoman Selçuk Köksal ve İnşaat Mühendisi Zehra Özçelik yer aldı.

Genel Müdür Orhan Tatar, Türkiye Deprem Tehlike Haritası’nın 2019 yılının Ocak ayında yürürlüğe girdiğini hatırlatarak şu ifadeleri kullandı:
“Bu harita çok paydaşlı bir yaklaşımla hazırlandı. Yedi farklı üniversite ve çeşitli kamu kurumlarından uzmanların katkısıyla oluşturuldu. Haritanın en temel altlığını, MTA tarafından hazırlanan Türkiye Diri Fay Haritası oluşturmaktadır. Ayrıca tarihsel ve aletsel dönem deprem katalogları da kullanılmıştır. MTA tarafından en son 2013 yılında güncellenen bu veriyle, ülkemizde 485 diri fay segmenti tespit edilmiştir. Zamanla veriler güncellendikçe, bu tür haritalar da revize edilecektir.”

Deprem Daire Başkanı Aykut Akgün ise, kamuoyunda sıkça yapılan bir yanlış anlaşılmaya açıklık getirerek,
“Bu harita bir risk haritası değil, yer ivmesini en büyük değerle gösteren bir deprem tehlike haritasıdır,” dedi. Akgün, yer ivmesini, “depremin zeminde oluşturabileceği sarsıntının büyüklüğünü gösteren bir parametre” olarak tanımladı.

Akgün ayrıca 1996–2019 yılları arasında kullanılan eski haritada deprem tehlikesinin 1 ila 5 arasında sınıflandırıldığını, ancak yeni sistemde 'deprem bölgesi' kavramının kaldırıldığını ve artık noktasal bazlı değerlere geçildiğini vurguladı.

Deprem Mühendisliği Grup Başkanı Teoman Selçuk Köksal, haritaya https://tdth.afad.gov.tr adresi üzerinden erişilebildiğini belirterek,
“e-Devlet yönlendirmesiyle haritaya kolayca ulaşabilirsiniz. Fakat bu haritadaki değerler, yerel zemin koşullarını yansıtmaz. Harita özellikle depreme dayanıklı yapı tasarımı gibi mühendislik alanlarında kullanılmak üzere hazırlanmıştır.” dedi.

İnşaat Mühendisi Zehra Özçelik de haritanın görsel anlatım dili hakkında bilgi verdi.
“İvme değerleri, açık sarıdan koyu kırmızıya kadar renklendirilmiştir. Bu renk geçişi, ivmenin düşükten yükseğe doğru arttığını gösterir,” açıklamasını yaptı.

Tüm bu açıklamalarla birlikte, Türkiye Deprem Tehlike Haritası'nın yalnızca uzmanlar değil, kamuoyunun da doğru anlayabileceği şekilde şeffaf biçimde paylaşılması hedefleniyor. Özellikle yapılaşma süreçlerinde, mühendislik projelerinde ve afet planlamasında referans olarak alınan bu harita, bireysel ve kurumsal farkındalık için önemli bir kaynak niteliği taşıyor.